A n V a r c h o r iy e V

Abu Ali ibn Sino.
Tib qonunlari. Birinchi jild. Toshkent, 1994.

---

lami, inson ustidan qilingan har qanday zo'ravonlikni qoralay- 
di, chinakam axloq hamisha ilmga, bilimga asoslanishiga e’tiborini 
qaratadi.
0
‘rta asr m u su lm o n fay lasu flarin in g erk in fikrlash 
a n ’analarini davom ettirgan Abu Ali ibn Sino insonni kam o­
lotga yetkazuvchi kuch — chinakam muhabbatdir, deb biladi. 
Uning fikriga asosan, m uhabbat umuminsoniy voqea bo‘lib, 
insonga «koyhaniy (kosmik) quw at» ato etadi. M uhabbat in­
sonning butun ruhiy-m a’naviy olamini qamrab oladi, ezgulik­
ka, xayrli, savob ishlarga undaydi. Lekin ishq-m uhabbat ham i­
sha ham ezgulikka olib boravermaydi. Chunki m uhabbatning 
ikki qutbi bor. Birinchi qutbi yaxshilik, ezgulikka qaratilgan 
bo'lsa, ikkinchi qutbi insondagi hirsiy-hayvoniy istaklarni 
uyg‘otishga qaratilgan bo ‘ladi. Mabodo inson tanasidagi o‘sha 
hirsiy-hayvoniy q u w at g‘olib kelsa, uning ruhiy-m a’naviy ola- 
mi yemiriladi, inson baxtsizlikka giriftor bo‘ladi. Agar inson­
ning ruhiy-m a’naviy olam ida «Aqli kull» ustuvorlik qilsa u, 
shubhasiz, baxt-saodatga erishadi.
Abu Ali ibn Sino o ‘zining «Solomon va Absol
» 1
asarida 
insonning ruhiy-m a’naviy yetukligini va o‘z navbatida insonni 
ruhiy-ma’naviy tubanlashuvini tasvirlashga harakat qiladi. Asarda 
insonning ruhiy-m a’naviy yetukligi ukaning akaga sadoqati yor­
damida tasvirlansa, insonning ruhiy-m a’naviy tubanlashuvi Ab- 
solning akasi Solom onning yengiltak, zohiriy go‘zallikka o‘ch 
xotini misolida, uning turli m akr-u xiylalarini tasvirlash orqali 
ochib beriladi. Solomonning xotini hayvoniy-shahvoniy hirsga 
berilib, o ‘z qaynisi Absolni tuzog'iga tushurishga kecha-yu kun- 
duz harakat qiladi. 
0
‘z maqsadiga erishish uchun turli-tum an 
g‘ayriinsoniy qiliqlar, m akr-u hiylalardan ustakorlik bilan foy- 
dalanadi. Lekin yanganing ruhiy-m a’naviy tubanlashuvidan Ab- 
solning ruhiy-m a’naviy yetukligi ustun keladi. Axloqiy tubanlik 
ustidan axloqiy yetuklik g‘alaba qiladi2.