A. N. Samadov, O. S. Jumanov

Qimiz - biya va ba‟zan sigir sutini sut achituvchi bakteriyalarga sut 
drojjisi qo„shib achitish yo„li bilan olinadigan ichimlik bo„lib, shifobaxsh 
xususiyatga  ega.  Qimiz  tayyorlashning  o„ziga  xos  xususiyati  shundan 
iboratki,  u  quyuqlik  hosil  bo„lish  jarayonida  juda  ko„p  aralashtiriladi, 
shuning  uchun  ham  uning  konsistentsiyasi  nisbatan  suyuq  bo„ladi. 
Yetiltirish  darajasi  va  saqlanish  muddatiga  ko„ra  qimiz  kuchsiz,  o„rtacha 
va  kuchli  turlarga  bo„linadi.  Kuchsiz  qimiz  bir  sutkada  etiladi,  tarkibida 
1%  spirt  bo„lib,  nordonligi  60-80°C  bo„ladi.  O„rtacha  qimiz  ikki  sutkada 
etiladi,  tarkibida  1,75%  spirt  va  nordonligi  81  -  105°C  bo„ladi.  Kuchli 
qimiz  uch  sutkada  etiladi,  tarkibida  2,5%  gacha  spirt  va  nordonligi  106-
120°C  bo„ladi.  Sarxil  qimiz  smetana  konsistentsiyali,  rangi  sutsimon  oq, 
ta‟mi  esa  sof,  spirtli  xuzurbaxsh  bo„lishi  kerak.  Sirka,  aynigan, 
mog„orlangan, go„ng, ammiak ta‟m va hidli, shuningdek, ivigan bo„laklari 
bo„lgan qimiz savdoga chiqarilmaydi.  
Smetana  toza,  mustahkam,  oldindan  bug„latilgan  yog„och 
bochkalarga, shuningdek, sut flyagalariga joylanadi. Idish lim to„ldirilishi, 
surp  yoki  doka  bilan  qoplanib  qopqog„i  mahkam  yopib  qo„yilishi  kerak. 
Smetana shuningdek, shisha bankalar, polimer, yoki parafinlangan karton, 
stakanlarga joylanadi.  
Tvorog  qadoqlab  va  tortib  sotiladigan  qilib  savdoga  chiqariladi. 
Tvorog 100, 250, 500, 700 va 1000 g dan karton kutichalar yoki tsellofan 
xaltachalarga 
qadoqlab 
joylanadi. 
Tvorog 
avvalo 
pergament, 
podpergament,  parafinlangan  qog„oz
 
yoki  rangsiz  tsellofanga  o„raladi. 
Quticha  va  xaltachalardagi  tvorog  20  kg  sig„imi
 
yog„och  yashiklarga 
joylanadi.  Tortib  sotiladigan  tvorog  sof  og„irligi  ko„pi  bilan  70  kg 
keladigan  toza  yog„och  bochkalarga  joylanadi.  Ammo  uni  og„zi
 
keng 
bidonlarga  ham  joylash  mumkin.  Tvorogdan  qilingan  tort  -  ichiga 
pergament  to„shalgan  karton  qutichalarga,  krem  esa  parafinlangan 
qopqoqli qog„oz
 
stakanlarga joylanadi.  
Qatiqning  hamma  turlari  og„zi
 
keng  butilkalar,  maxsus  chinni, 

---

111 
 
fayans,  pisha  yoki  sopol  banka  va  stakanlarga,  shuningdek,  sig„imi
 
0,15 
dan  0,5  l  gacha  bo„lgan  maxsus  polimer  bilan  qoplangan  kog„oz 
xaltachalarga qadoqlab joylanadi. Kir-chir, chetlari singan idishga solingan 
yoki  idishining  tiqini  buzilgan  qatiq  savdoga  chiqarilmaydi.  yog„li  kefir 
0,25  va  0,5  l  sig„imi
 
polimer  bilan  qoplangan  qog„oz
 
xaltachalar  yoki 
shisha  butilkalarga  qadoqlab  joylanadi  va  alyumin  yoki  parafinlangan 
karton qopqoqchalar bilan og„zi
 
bekitiladi. Kefir qopqog„i
 
zar qog„ozining
 
rangi  -  yashil,  yog„sizlantirilgan  kefirniki  -  ko„k  chiziqli  kumush  rangda 
bo„ladi.  Smetana  8°C  dan  oshmagan  haroratda  ko„pi  bilan  36  soat 
saqlanadi.  
Qadoqlangan tvorog 8°C dan oshmagan haroratda sovutilgan yoki - 
10°C  gacha  muzlatilgan  holda  savdoga  chiqariladi.  Sovutilgan  tvorogni 
8°C  dan  oshmagan  haroratda  24  soatdan  ortiq  saqlash  mumkin  emas. 
Muzlatilgan yog„li tvorog Sovutkichlarda -8° dan -12°C gacha haroratda, 
yog„siz  tvorog  esa  14°-  18°C  gacha  bo„lgan  haroratda  saqlanishi  kerak. 
Chakana  savdo  tarmoqlarida  muzlatilgan  tvorogni  -8°C  dan  oshmagan 
haroratda  ko„pi  bilan  bir  sutka  saqlash  mumkin.  Tvorogdan  qilingan  tort 
8°C dan oshmagan haroratda saqlanadi.  
Qatiq,  atsidofilin,  kefir  va  qimizni  ham  8°C  dan  oshmagan 
haroratda saqlash tavsiya qilinadi. Saqlash muddati ko„pi bilan 24 soat. Yil 
fasllari  va  rayonlarning  joylanishiga  qarab  smetana,  tvorog  hamda  tvorog 
xamirlari uchun tabiiy kamayish me‟yori 0,55-0,70% atrofida belgilangan.