|
14.6-jadval
Samarqand shahrida turistik xizmatlarning jami xizmatlardagi ulushi.
№
|
Ko‘rsatkichlar
|
|
2013- y
|
2014- y
|
Farqi
|
O‘zgarish
|
|
|
|
|
|
|
(+;-)
|
(+;-)
|
1
|
Jami
|
xizmatlar,
|
mlrd.
|
1798,1
|
2944,8
|
1146,7
|
163,8
|
|
so‘m
|
|
|
|
|
|
|
2
|
Turistik xizmatlar, mlrd.
|
37,9
|
44,8
|
6,9
|
118,2
|
|
so‘m
|
|
|
|
|
|
|
3
|
Jami
|
xizmatlarda turistik
|
2.1
|
1.5
|
-0.6
|
72,2
|
|
xizmatlar-ning
|
ulushi,
|
|
|
|
|
|
%da
|
|
|
|
|
|
|
Manba: Samarqand shahri statistika bo‘limi ma’lumotlari 2015 y
|
|
Jumladan eng yuqori o‘sish ko‘rsatkichi 2013- yilda kuzatilgan bo‘lib, Sh yili Samarqand shahrida har ikki yilda o‘tkaziladigan “Sharq taronalari” xalqaro musiqa festivalining shahrimizda yuqori saviyada o‘tishi bu ko‘rsatkichning o‘sishiga katta ta’sir ko‘rsatdi.
Yuqoridagi jadval ma’lumtlaridan ko‘rinib turibdiki Samarqand shahrida turistik xizmatlarning ulushi 2014- yilda 2013- yilga nisbatan -0,6 foizga kamaygan. Bunga asosiy sabab, 2013- yili Samarqand shahrida “Sharq taronalari” xalqaro musiqa festivalining o‘tkazilganligidir. Turistik xizmatlar hajmining o‘sishiga avvalom bor mavjud mehmonxonalar soni katta ta’sir o‘tkazadi. Sh sababli bizlar Samarqand shahrida mehmonxonalar soni va ularda mavjud o‘rinlarni tahlil qilishni lozim topdik (14.7-jadval).
Samarqand shahr statistika ma’lumotlari
118
14.7-jadval
Samarqand shahrida mavjud mehmonxonalar va ulardagi o‘rinlar soni
№
|
Ko‘rsatkichlar
|
2012- y
|
2013- y
|
2014- y
|
2014-yilda
|
O‘zgarish
|
|
|
|
|
|
2012- yilga
|
sur’ati %
|
|
|
|
|
|
nisbatan farqi
|
|
|
|
|
|
|
(+;-)
|
|
1
|
Mehmonxonalar
|
69
|
77
|
94
|
25
|
136.2
|
|
soni
|
|
|
|
|
|
2
|
Ulardagi xonalar
|
1976
|
2262
|
2404
|
428
|
121.6
|
3
|
Ulardagi o‘rinlar
|
3885
|
4331
|
4778
|
893
|
122.9
|
Manba: Samarqand shahri statistika bo‘limi ma’lumotlari 2015 y.
14.7-jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, Samarqand shahrida 2012-2014 yillar mobaynida mehmonxonalar soni 94 taga etgan bo‘lsa, ulardagi xonalar soni 2404ta va o‘rinlar soni esa 4778 tani tashkil qilgan. Bu ko‘rskatkichlar esa shaharda har yili o‘rtacha 17-18 ta yangi mehmonxonalar qurilayotganligidan dalolat beradi. Samarqand shahrida mavjud mehmonxonalar va ulardagi o‘rinlar sonining o‘sish tendensiyalari Shuni alohida ta’kidlash lozimki, mamlakatimizda ro‘y berganidek, Samarqand turistik bozorida ham tub o‘zgarishlar sodir bo‘ldi.
Bular quyidagilardan iboratdir:
-monopol xo‘jalik yuritishdan ko‘p ukladli xo‘jalik yuritish tizimiga o‘tildi, ya’ni, mamlakatimizning turistik bozorida xususiy turistik korxonalar paydo bo‘ldi;
-turistik bozor yangi tartiblar asosida faoliyat yurita boshladi, ya’ni, turistik korxonalar uchun narx belgilash, iste’molchi va ta’minotchilarni tanlash erkinligi yaratildi;
-turistik bozorda turistik talabning yangi turlari paydo bo‘ldi, ya’ni, shop-turlar, sarguzasht-turlar, til o‘rganish turlari kabilar vujudga keldi;
-turizmning asosiy vositalariga bo‘lgan talab yanada kuchaydi, ularning servis xizmati sifatini oshirishga qaratilgan bo‘lishini talab qilinmoqda, ya’ni avtomobillarning dizayni va xavfsizligini ta’minlashga qaratilganligi;
119
-Samarqand turistik bozoriga yirik mehmonxonalar kirib keldi va ular bilan amalga oshiriladigan qo‘shma faoliyat rivojlanishida xorijiy investorlarning ishtiroki oshdi;
-turizmdan mahalliy aholining daromad olish imkoniyatlari etarli darajada o‘sish bosqichiga kirdi.
Turistlarni bugungi kunda zamon talablariga asoslanib kutib oladigan mehmonxonalar ham shahrimizda anchani tashkil etadi.
Mustaqillikning ilk yillaridan boshlab Samarqandda turizmni rivojlantirishning yangi bosqichi boshlandi.
Dastlab kichik mehmonxonalar qurila boshlandi va bir necha sayyohlik firmalari tashkil etildi. Agar, ilgari bor yo‘g‘i 2-3 ta mehmonxona va Sh atrofda sayyohlik firmalari faoliyat ko‘rsatgan bo‘lsa, bugunga kelib Samarqandda turizm faoliyati bilan shug‘ullanish huquqiga ega bo‘lgan 60 dan ziyod sayyohlik firmalari va 90 ga yaqin mehmonxonalar mavjud. Viloyatda har yili 8-10 ta sayyohlik firmalari tashkil etilayotgan bo‘lsa, yana Shncha miqdorda zamonaviy va milliy usuldagi mehmonxonalar qurilib, ishga tushirilmoqda. Buning natijasida ulardagi o‘rinlar soni 4000 taga yetdi hamda sohada qo‘shimcha 300 ga yaqin ish o‘rinlari yaratildi. Mehmonxona deganda mehmonlarning (turistlarning) vaqtincha yashashi, ya’ni dam olishi va ishlashi uchun zarur bo‘lgan sharoitlar yaratilgan va talab qilinadigan qo‘shimcha xizmatlarni ko‘rsatishga mo‘ljallangan maxsus xo‘jalik tushuniladi. Hozirda bizning mehmonxonalarimizda iste’molchilarga nafakat turarjoy va ovqatlanish xizmatlari, balki transport, aloqa, ko‘ngilochar ekskursiya xizmatlari, tibbiyot, sport, go‘zallik salonlari kabi keng kamrovli xizmatlarni taklif etadi. Raqamlarga murojaat etadigan bo‘lsak, Samarqandga tashrif buyuradigan turistlarning 53 foizi Yevropaliklar hissasiga to‘g‘ri kelar ekan. Qolaversa, shahrimizga kelayotgan sayyohlar soni ham yildan-yilga oshib borayotir. Turistlarni yanada ko‘proq jalb qilish maqsadida «Samarqand nonlari» ko‘rik-tanlovi, «Samarqand hunarmandlari», Milliy taomlar» va «Sharq shirinliklari» ko‘rgazmalari, «Qovun sayli», «Milliy folklor guruhlari» festivalini o‘tkazish an’ana tusini olgan. Xorijiy sayyohlarga shahar va tumanlarda faoliyat ko‘rsatayotgan hunarmandlar
120
mahsulotlari hamda xalq amaliy san’ati asarlarini namoyish etish maqsadida Registon ansamblining Tillakori madrasasida «Hunarmand» uyushmasi viloyat bo‘limining doimiy ishlaydigan xalq amaliy san’ati asarlari va hunarmandchilik mahsulotlari ko‘rgazmasi tashkil etilgan.
Hozirgi kunda Samarqand viloyatda sayyohlar va mehmonlarga ko‘rsatilayotgan xizmatlar turi va sifatini ko‘tarish maqsadida milliy hamda boshqa xalqlar taomlarini tayyorlaydigan restoran va choyxonalar qurildi, savdo markazlari, madaniy hordiq chiqarish maskanlari, valyuta almashtirish shoxobchalari tashkil etildi. Bundan tashqari, viloyatimizda turizm infratuzilmasini yanada rivojlantirish maqsadida yirik marketlar, milliy va Yevropa uslubidagi ovqatlanish tarmoqlari, turli ko‘ngilochar maskanlar qurish, zamonaviy avtobuslar xarid qilish, yuqori salohiyatga ega Urgut, Samarqand, Jomboy, Paxtachi va boshqa tumanlarda sayyohlar tashrifi uchun barcha shart-sharoitlarni yaratish, tarixiy obidalar, ziyoratgohlarni, ularga boriladigan yo‘llarni ta’mirlash hamda atrofini obodonlashtirish masalalari ko‘zda tutilgan.
Samarqand viloyatida turistlarni qabul qilish va turistik xizmatlar rivojlanishi tendensiyasi ustida olib borilgan tadqiqotlarimizning ko‘rsatishicha Samarqand shahri, Urgut, Nurobod, Payarik va Samarqand tumanlarida turizmni keng rivojlantirish
imkoniyatlari mavjud. Bu esa Samarqand shahri va uning yaqinidagi tumanlarida turizm infratuzilmasining birmuncha shakllanganligi bilan izohlanadi. Sh sababdan, mintaqaning turizm asosi hisoblangan Samarqand shahriga nisbatan yaqin hisoblangan tumanlarning (Jomboy, Oqdaryo, Samarqand, Toyloq tumanlari) turistik resurslaridan foydalanish qulayligi bilan ajralib turadi (14.8-jadval).
Jadvalning ko‘rsatishicha 3 -yuqori darajada imkoniyat, 2 -o‘rta darajada imkoniyat, 1 -past darajada imkoniyat, 0 -umuman imkoniyat yo‘q deb baholandi. Jadvalga asosan tumanlardagi ba’zi tarixiy joylar va ajoyib tabiat hududlariga alohida e’tibor qaratilmasa, turistik jozibadorligi yo‘qoladi. Shu sababli birinchidan, bu hududlar tarixiy-madaniy meros yoki rekreatsion resurs sifatida tan olinib, maxsus muxofaza ostiga olinishi (maxsus ro‘yhatga olinishi, ekologik, arxitekturaviy jihatdan nazoratga olinib muhofaza etish) kerak.
121
14.8-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: |
