|
14.3-jadval
Samarqand viloyat iqtisodiyot tarmoqlari bo‘yicha YaIM tuzilmasi23
Ko‘rsatkichlar
|
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017
|
YaIM
|
|
|
113,6
|
112,9
|
111,6
|
108,9
|
109,8
|
109,6
|
108,7
|
107,4
|
Shu jumladan:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tarmoqlarning yalpi
|
113,4
|
112,9
|
111,5
|
108,9
|
109,8
|
109,6
|
108,7
|
107,4
|
qo‘shilgan qiymati
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mahsulotlarga
|
sof
|
117,1
|
113,9
|
115,1
|
109,9
|
110,7
|
110,5
|
108,8
|
107,8
|
soliqlar
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tarmoqlarning yalpi
|
113,4
|
112,9
|
111,5
|
108,9
|
109,8
|
109,6
|
108,7
|
107,4
|
qo‘shilgan qiymati
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Qishloq xo‘jaligi
|
|
106,9
|
107,7
|
106,2
|
106,7
|
106,9
|
107,7
|
107,3
|
106,8
|
Sanoat
|
(qurilish
|
123,1
|
113,5
|
115,7
|
112,7
|
112,2
|
113,2
|
109,9
|
107,2
|
sohasi bilan birga)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Xizmatlar
|
|
115,9
|
117,6
|
114,1
|
108,7
|
110,5
|
108,9
|
108,9
|
107,5
|
Kichik
|
biznes
|
va
|
73,6
|
76,2
|
75,9
|
77,1
|
77,4
|
77,9
|
78,0
|
79,2
|
xususiy
|
tadbirkorlik
|
ulushi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Samarqand viloyati hokimyati iqtisodiyot boshqarmasi ma’lumotlari ( TDIU Harakatlar strategiyasi risola
Toshkent 2017).
106
Viloyat yalpi hududiy mahsulot ishlab chiqarishda keyingi yillarda xizmatlar sohasining o‘rni va ahamiyati beqiyos bo‘lmoqda. Xizmatlar sohasining ulushi 2010- yilda 15,9 %ni tashkil etgan bo‘lsa, 2016- yilga kelib ushbu ko‘rsatkich 8,9 %ga kamaygan. Xizmatlar iqsodiyotiga o‘tish jarayoni zamonaviy milliy iqtisodiyotning raqobatbardoshligining bosh omilidir. Lekin, ushbu jarayon har bir mamlakatning o‘z ichki imkoniyatlari asosida shakllanib borishi hamda bevosita iqsodiyotning rivojlanish darajasiga bog‘liq.
Xizmatlar sohasini rivojlantirishning Samarqand viloyati ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotidagi o‘rni va ahamiyati quyidagilarda namoyon bo‘lmoqda:
birinchidan, viloyat aholisi mehnat resurslarining intellektual salohiyatini oshirish va iste’mol bozorini zamonaviy xizmat turlarining keng arsenali bilan to‘ldirishda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Iste’mol bozorini zamonaviy, sifatli xizmatlar turlari bilan to‘ldirmoqda;
ikkinchidan, xizmatlar sohasi yuqori qo‘shimcha qiymatli tovar va xizmatlar ishlab chiqarishning alohida segmentini o‘zida ifodalab, iqtisodiyotni intensiv rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etmoqda;
uchinchidan, xizmatlar sohasidagi tadbirkorlik faoliyati yuqori kapital sig‘imini talab qilmaydi. Qolaversa, mahalliy moddiy resurslardan keng foydalanish orqali xizmatlar sohasini rivojlantirish imkoniyatlari kattadir;
to‘rtinchidan, Samarqand viloyatida dolzarb muammolardan biri bo‘lgan ishsizlikni oldini olishga qaratilgan islohotlarda xizmatlar sohasining roli g‘oyat yuksak bo‘lmoqda. Chunki, xizmatlar sohasini kengaytirish orqali viloyatda yangi ish o‘rinlarini yaratish boshqa sohalarga nisbatan yuqori samara byermoqda.
beshinchidan, ximatlar sohasining rivojlanishi aholining keng qatlamini tadbirkorlik faoliyatiga jalb qilish imkoniyati natijasida ularning daromadlarini oshirish va pirovard natijada aholi turmush farovonligining oshirilishiga olib keladi.
oltinchidan, mahalliy byudjetga tuShmlarni tushirish manbai sifatida yuqori imkoniyatlarga ega ekanligi.
107
2016- yilda YaIM va iqtisodiyotning asosiy tarmoqlarida mahsulot ishlab chiqarish hamda aholi bandligi bo‘yicha davlat va nodavlat sektorlarining nisbati quyidagicha ifodalanadi, umumiy hajmga nisbatan foiz hisobida (1-rasm).
14.1-rasm. Samarqand viloyatida 2016- yilda aholining iqtisodiyot
tarmoqlari bo‘yicha bandligi24
2017- yilning 1- yanvar holatiga ro‘yxatga olingan jami kichik tadbirkorlik (biznes) subyektlarining soni 15375 tani tashkil qildi.
Joriy yilda yalpi hududiy mahsulotning 77,9 foizi kichik biznes subyektlari tomonidan ishlab chiqarildi. Bu ko‘rsatkich 2015- yilning Sh davrida 77,4 foizni tashkil etgan.
Iqtisodiyotda jami band bo‘lganlarning 84,1 foizi (1214,9 ming kishi)ni kichik tadbirkorlik (biznes) sektorida band bo‘lganlar tashkil qiladi. Band bo‘lganlarning 79,4 foizi (1146,0 ming kishi) xususiy sektor hamda 16,7 foizi (240,7 ming kishi) kichik korxona va mikrofirmalar hissasiga to‘g‘ri keladi.
Kichik biznes subyektlari tomonidan sanoat mahsuloti ishlab chiqarish 124,8 foizga o‘sdi va 3130,9 mlrd. so‘mni (viloyat sanoat ishlab chiqarishining 55,4 foizi), qishloq xo‘jalik mahsuloti 107,2 foizga o‘sib, 4918,9 mlrd. so‘mni (qishloq xo‘jaligi yalpi mahsulotining 98,4 foizi) tashkil qildi.
Kichik biznes subyektlari tashqi savdo aylanmasi viloyat tashqi savdo aylanmasi hajmining 65,5 foizini tashkil qildi. 2016- yilda 272,5 mln. AQSH dollari
Samarqand viloyati hokimyati iqtisodiyot boshqarmasi ma’lumotlari ( TDIU Harakatlar strategiyasi risola
Toshkent 2017).
108
yoki eksport umumiy hajmidan 82,2 foizi miqdorida mahsulot eksporti va 403,3 mln. AQSH dollari yoki umumiy importning 57,6 foizi miqdorida mahsulot importi kichik biznes subyektlari tomonidan amalga oshirildi.
Viloyat iqtisodiyotida asosiy kapitalga kiritilgan investitsiyalar umumiy hajmining 61,3 foizini kichik biznes subyektlari tomonidan kiritilgan investitsiyalar tashkil qildi. Qurilish ishlarining 93,5 foizi kichik biznes korxonalari hissasiga to‘g‘ri keldi.
Kichik biznes subyektlarining avtomobil transportida yuk aylanmasi 109,7 foizga o‘sdi va viloyat avtomobil transporti yuk aylanmasining 96,8 foizini, yo‘lovchi aylanmasi esa 110,8 foizga o‘sib, umumiy yo‘lovchi aylanmasining 82,9 foizini tashkil etdi.
Chakana savdo aylanmasi umumiy hajmining 89,6 foizi yoki 5404,1 mlrd. so‘mi (o‘sish 116,6 foizni tashkil qildi) va aholiga pulli xizmat ko‘rsatish umumiy hajmining58,8 foizi yoki 1630,1 mlrd. so‘mi (115,8 foizga o‘sgan) kichik tadbirkorlik subyektlari hissasiga to‘g‘ri keladi.
14.4-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: |
