A muxitdinov, O. K. Qosimov

Diskli tormoz mexanizmini loyihalash
Diskli tormoz mexanizmlari asosanyengil avtomobillarda ishla- 
tiladi: kichik va o ‘rta sinfdagi yengil avtomobillarning old g‘ ildirak- 
larida (orqa g ‘ ildiraklarda barabanli tormoz mexanizmi); katta sinfdagi 
yengil avtomobillarning barcha g‘ ildiraklarida diskli tormoz mexanizmi 
ishlatiladi.
Diskli tormoz mexanizmining afzalliklari: barqaror ishlaydi; 
kolodka qoplamalarining namlanishi diskli tormoz mexanizmining 
ishonchli ishlashiga halaqit bermaydi (qoplamalarning bosimi barabanli 
tormoz mexanizmi qoplamalaridagi bosimdan 3 - 4 marta katta); 
porshen y o‘ li kichik bo‘ lgani uchun tormoz yuritmasining uzatishlar 
sonini oshirish mumkin; diskli tormoz mexanizmi yaxshi sovutiladi; 
diskli tormoz mexanizmining massasi barabanli tormoz mexanizmining 
massasiga nisbatan kichik. Diskli tormoz mexanizmining kamchiliklari: 
yaxshi muvozanatlashmagan; tormoz kolodkalari qoplamalari tez 
yeyiladi.
146

---

b)
12.4-rasm.
Diskli tormoz mexanizmining konstruksiyasi:
a-qo‘ zg‘almas skobali; 
b -
qo‘ zg‘ aluvchi skobali; v - skobalarni 
o‘ matilish sxemalari; 
1 -
tormoz diski; 
2 
-
skoba; 
3
- tormoz 
kolodkalari; 
4
 
- kolodka barmog‘ i; 
5 
—
ulanish trubkasi; 
6 -
 
rezinali 
halqa; 7 - porshenlar.
1) Diskli tormoz mexanizmi hosil qilishi kerak bo‘ lgan tormoz 
momentini anialash. О‘qqa tushayotgan yuklanish g‘ ildiraklarga teng 
taqsimlanadi deb hisoblasak, u holda g‘ ildirakdagi maksimal tormoz 
momenti quyidagicha aniqlanadi:
- oldingi o‘qdagi g‘ ildirak uchun: