A muxitdinov, O. K. Qosimov

P„p- 
siquvchi prujinalaming kuchi;
Ц
- ishqalanish koeffitsienti; 
( M
=0,35.. .0,45)
Лср -yetaklanuvchi diskning o ‘rtacha radiusi;
/- ishqalanuvchi yuzalar soni.(bir diskli ilashish muftasi uchun /= 2 )
Yetaklanuvchi diskning tashqi 
D
va ichki 
d
diametrlari GOST 
bo‘yicha tanlanadi. Warning qiymatlari quyidagicha:
Yengil avtomobillar uchun 
D
= 160-225 mm, 
d=
110-150 mm 
yuk avtomobillari va avtobuslar uchun 
D =
300-420 mm, 
d=
165-220 
mm
V.3. Ilashish muftasidagi yuklanishlarni aniqlash
Siquvchi prujinalaming kuchi ulaming turlariga bog‘liq ravishda 
aniqlanadi:
1) 
Silindrsimon siquvchi prujina. Ilashish muftasidagi silindrsimon 
siquvchi prujinalaming soni ajratish richaglariga karrali bo‘lishi kerak. 
Siquvchi prujinalaming kuchi quyidagicha aniqlanadi:
P = R' *7 
Pr 
Pr 
Pr
Bitta siquvchi prujinaning kuchi R'pr = Rpi/zpi (zp,~ prujinalar soni) 
800N dan oshmasligi kerak.
Siquvchi prujinaning kuchi va ezilishi o ‘zaro bog‘liq:
R’pr= / prG / p/(8«rvD3v),
bu yerda:
f
pr-prujinaning ezilishi;
51

---

Q -
siljish moduli, po‘lat uchun 
G
=(8...9) • 104 MPa; 
dp-
prujina simining diametri;
nrv- ishchi chulg‘amlar soni [to‘liq chulg‘amlar soni p pv = 
p
rv + (1,2... 
2)];
Д , 
-
chulg‘amning o‘rtacha diametri.
Ilashish muftasining samaradorligi siquvchi prujinaning bikrligiga 
bog‘liq
C pr= R'p//p r = G ^ p /(8 W,.vD 3v).
Silindrsimon siquvchi prujinaning kuchlanishi:
Xpr = 8 R'p,Dv/(7ui3), [
t
] =700...900 MPa.
Ilashish muftasidagi silindrsimon siquvchi prujinalar haqida ma’lu- 
mot quyida keltirilgan:
Yengil
avtomo­
bil
Yuk avtomobillari
Prujinalar soni
9x2
12
16
14x2
Ajratish richaglari soni
3
3
4
4
Bitta 
prujinaning ku­
chi, N
260+220
630
680
400
Chulg‘amning o‘rtacha 
diametri Dv, mm
28,5
24,8
25,5
31,5
Prujina simining dia­
metri 
d0,
mm
3
4,2
4,5
4,5
Ishchi chulg‘amlar soni
»rv
7 + 9,5
7
8,5
9
Bikrlik koeffitsienti 
N/mm
6,2+10,7
29,8 ... 
32,4
36 ... 40
13,6...
15,8
2) Konussimon siquvchi prujina. Konussimon prujinaning elastiklik 
xarakteristikasi egri chiziqli boiadi. To‘g ‘ri to‘rtburchak qirqimli 
konussimon prujinaning kuchi quyidagicha aniqlanadi:
Р-пр,______ ____________
konussimon prujinaning bikrligi:
= £ k
4Gif/°p 
” 
W ® * I 
*КШ
I
52

---

2 fab?
bu yerda:
a v a b -
to‘g‘ri to‘rtburchak qirqimning eni va bo‘yi
va c£k- konussimon prujina chulg‘amining katta va kichik diametrlari; 
Г va а/b
ga bogMiq koeffitsientlar:
a /b
.......... 2,0 
2,5 
3,0
у
................. 0,246 0,258 
0,267
S
................. 1,713 1,256 0,995
3) 
Diafragmasimon siquvchi pruiina. Diafragmasimon prujinaning 
yaproqlari ajratish richagi vazifasini bajaradi va bu yaproqlaming 
elastikligi ilashish muftasini ravon qo‘shilishiga yordam beradi. 
Diafragmasimon prujinaning qalinligi yengil avtomobillarda 2,0-2,5 
mm va yuk avtomobillarida 3,0-5,0 mm atrofida boMadi.