A. M. Karimova, D. M. Malikova pul va banklar

Inflyasiyani quyidagi sabablar keltirib chiqaradi:

1. 
   Davlat oʻz xarajatlarini oʻz daromadlari hisobidan qoplay olmay qolgan sharoitda, muomalaga qoʻshimcha pul chiqarish hisobidan qoplaydi. Natijada muomalada tovar va xizmatlar bilan ta’minlanmagan pul paydo boʻladi, bu esa oʻz navbatida pulning qadrsizlanishiga olib keladi.
   
2. 
   Ishlab chiqarishning qisqarishi. Ishlab chiqarish pasayganda muomaladagi pul kamaymaydi, tovarlar miqdori esa kamayadi, natijada narx oshadi, pul qadri pasayadi.
   
3. 
   Mamlakatda chetdan keltirilgan (import) tovarlar narxining koʻtarilishi. Bu oʻz navbatida mamlakatda ishlab chiqarilgan oʻxshash va oʻrinbosar tovarlar narxini oshiradi.
   
4. 
   Kreditning haddan tashqari rivojlanib ketishi. Moddiy ne’matlar yaratish bilan bog’liq boʻlmagan sohalarga berilgan kreditlarning tez sur’atlar bilan oʻsishi muomaladagi pul massasining koʻpayishiga olib keladi.
   
5. 
   Pulga nisbatan xalq ishonchining yoʻqolishi, bozorda talabga javob bermaydigan tovarlarning koʻpayib ketishi, mamlakat toʻlov balansi holati va boshqalar.
   

Keynschilar inflyasiyaning sababi toʻliq bandlik sharoitida yalpi talabning oʻsishidan iborat deb bilishadi. Shu sababli ular iqtisodiy inqiroz sharoitida qoʻshimcha pul emissiyasi hisobiga yalpi talabni koʻpaytirish inflyasiyaga olib kelmaydi deb hisoblashadi.
Neoklassik yondoshuvga binoan inflyasiyaning sababi ishlab chiqarish xarajatlarining koʻpayishidan iborat.
Demak keynschilar inflyasiyaga talab tomonidan, neoklassiklar esa taklif tomonidan yondoshishadi.

§8.2.Inflyasiya turlari

Inflyatsiyaning kelib chiqish sabablariga ko`ra uning ikki toifasini ko`rsatish mumkin:

• 
  TALAB INFLYATSYASI
  
• 
  TAKLIF (Ishlab chiqarish bilan bog`liq) INFLYATSIYA
  

Talab inflyasiyasi - bu yalpi talabning yalpi taklifga nisbatan yuqori sur’atlarda oʻsishi tufayli narxlarning oshishidir.
Talab inflyasiyaning yuzaga kelish sabablari quyidagilardan iborat:
a) harbiy xarajatlarning oʻsishi va iqtisodiyotning militarlashuvi.
Harbiy texnika sotib olish va boshqa harbiy xarajatlarni qoplash bilan bog’liq boʻlgan jarayonlar muomala uchun keragidan ortiqcha pul chiqarishning omili hisoblanadi;
b) davlat qarzlarining oʻsishi va byudjet taqchilligining mavjudligi.
Byudjet taqchilligi, odatda, zayomlar chiqarish yoki banknotalarni emissiya qilish yoʻli bilan qoplanadi. Bu, oʻz navbatida, qoʻshimcha muomala vositalari boʻlishiga, qoʻshimcha talab yuzaga kelishiga olib keladi. Oʻzbekistonda byudjet taqchilligi yuqoridagidan tashqari, 1996 yildan boshlab davlat qisqa muddatli majburiyatlarini (DQMO) sotish orqali ham qoplanmoqda;
v) xalq xoʻjaligiga ortiqcha kreditlar berish natijasida muomalada kredit bilan bog’liq muomala vositalari yuzaga keladi. Bular tovar va xizmatlarga boʻlgan talabni oshiradi.
g) chet el valyutasining mamlakatga kirib kelishi va uning milliy valyutaga almashinuvi natijasida, muomalada pul massasi ortib boradi, milliy pulga nisbatan chet el valyutasining qadri oshadi;
d) xalq xoʻjaligining yetakchi tarmoqlarini keragidan ortiqcha investisiyalash ham aylanmaga qoʻshimcha pul ekvivalentlarini chiqarishga olib keladi.
Shunday qilib, talab inflyasiyasi umumiy talabning oʻsishi natijasida baholar oʻsishi bilan namoyon boʻladi.