A. M. Eshmuradov, D. T. Normatova abonent kirish tarmoqlari

– ADSL (Asymmetric DSL) – asimmetrik  RAL;
– G.Lite  ADSLning soddalashgan varianti;
–  RADSL  (Rate-Adaptive  ADSL)  –  ulash  tezligining  adap-
tatsiyasi bilan RAL;
– ISDN DSL (IDSL);
– HDSL (High Bit-Rate DSL) – yuqori tezlikli RAL;
– SDSL (Symmetric DSL) – simmetrik RAL;
– VDSL (Very High Bit-Rate DSL) – o‘ta yuqori tezlikli RAL.
Bu texnologiyalarning ikkita asosiy toifasi mavjud: simmetrik 
va asimmetrik.
Agar  ikkita  yo‘nalishda  ma’lumotlarni  uzatish  tezligi  bir  xil 
bo‘lsa,  bu  simmetrik  texnologiya  bo‘ladi.  Agar  har  xil  bo‘lsa, 
asimmetrik bo‘ladi.
xDSL
HDSL
ADSL
G.Lite
RADSL
HDSL2
SDSL
SHDSL
IDSL
VDSL
Asimmetrik
Simmetrik
1.17-rasm. xDSL texnologiyalarining turlari.

---

33
Simmetrik texnologiyaga HDSL, HDSL2, SDSL, IDSL kiradi.
HDSL  va  HDSL2  texnologiyalarini  mahalliy  aloqa  opera-
torlari ishlatadilar. SDSL va IDSLni ma’lumotlar uzatish tarmog‘i 
operatorlari qo‘llaydilar.
DSL  simmetrik  liniyalari  biznes  sohasida  ishlatilish  uchun 
to‘g‘ri  keladi.  Ikki  yo‘nalishda  ma’lumotlar  uzatish  tezligi  bir 
xil  bo‘lishi  kerak  bo‘lganda,  masalan,  nutqni  uzatish,  elektron 
pochta, videokonfereniya, fayllarni uzatish uchun ishlatiladi.
DSLning  asimmetrik  texnologiyalarini  (ADSL,  RA  DSL, 
G.  Lite),  asosan,  mahalliy  aloqa  operatorlari  ishlatadilar.  Ular 
xususiy  foydalanuvchiga  yuqori  tezlikli  kirishni  berishga  qara-
tilgan  bo‘ladi.  DSL  asimmetrik  liniyalari  tarmoqdan  foyda-
lanuvchi  tomon  ma’lumotlar  uzatishning  yuqoriroq  tezligiga 
ega, bu esa Internet tarmog‘ida ishlash va har xil video takliflar 
uchun juda qulaydir.