A. M. Abduvohidov, F. S. Qutlimurotov

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
90 
XII-bob. TURISTIK FAOLIYATNI LITSENZIYALASH 
 
12.1.  Turizmda  litsenziya  olish  uchun  taqdim  qilinadigan  hujjatlar  va 
ularning mazmuni 
12.2.  Turizm  faoliyati  bilan  shug‘ullanuvchi  turistik  korxonalarga 
litsenziya berish tartiblari 
12.3. Germaniya va Angliya mamlakatlarida litsenziya berish tartiblari 
 
12.1. Turizmda litsenziya olish uchun taqdim qilinadigan hujjatlar va 
ularning mazmuni 
 
Turistik  firmaning  turizm  sohasidagi  faoliyatining  zaruriy  sharti  - 
unda  litsenziya  (ruxsatnoma)ning  mavjudligidir.  Turizm  faoliyatini 
litsenziyalash 
turizmni 
tartibga 
solishning 
muhim 
bo‘g‘inidir. 
O‘zbekistonda  turizmni  litsenziyalash  bir  necha  yillar  mobaynida  amalga 
oshirilib  kelinmoqda.  Bu  sohadagi  ishni  tashkil  etishda  ham  muayyan 
tajriba to‘plangan. 
1994-yilda  O‘zbekiston  Respublikasida  turizm  birinchi  marotaba 
litsenziyalanadigan faoliyat turlariga kiritilgan edi. Shu jumladan, Vazirlar 
Mahkamasining 
1994-yil 
19-apreldagi 
215-sonli 
qarori 
bilan 
litsenziyalanishi  lozim  bo‘lgan  ba’zi  bir  faoliyat  turlari  joriy  etildi  (shu 
jumladan, 
turizm 
sohasida 
ham) 
va 
litsenziyalarni 
berilishini 
rasmiylashtirishga  doir  umumiy  nizom  ham  tasdiqlandi.  Litsenziyalash 
usullarini  sinovdan  o‘tkazib  borish,  qonunchilik  bazasini  o‘zgarishi  va 
tahlil  qilish  va  hal  etishni  talab  qiladigan  muammolarni  vujudga  kelishi 
bilan  1998-yili  “O‘zbekiston  Respublikasida  turizm  faoliyati  bilan 
shug‘ullanish  uchun  ro‘yxatdan  o‘tish  va  litsenziya  berish  qoidasi”  yangi 
tahriri  kuchga  kiritildi
22
.  Ushbu  qoida  mulkchilik  shakli  va  idoraviy 
mansubligidan qa’tiy nazar yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lgan va turizm 
sohasiga  amaldagi  qonunchilikka  muvofiq  faoliyat  yuritayotgan  korxona, 
birlashma va tashkilotlarni ro‘yxatdan o‘tkazish va ularga litsenziya berish 
tartibini  belgilab  beradi.  Yangi  bosqichdan  turizm  sohasida  faoliyat 
ko‘rsatadigan 
ishtirokchilarga 
talab 
kuchaytirildi. 
Shuningdek 
litsenziyalarning  bekor  qilinishini  (chaqirib  olinishini)  ko‘zda  tutuvchi 
holatlar  belgilandi.  Turizm  faoliyati  bilan  shug‘ullanish  uchun  litsenziya 
“O‘zbekturizm” Milliy Kompaniyasi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi 
                                                           
22
  Vazirlar  Mahkamasining  “O‘zbеkiston  Rеspublikasida  turizm  faoliyati  bilan 
shug‘ullanish uchun ro‘yxatdan o‘tish va litsеnziya bеrish qoidasi”. Xalq so’zi. 1998 
y. 

---

 
91 
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi komissiya qarori asosida beriladi. Turizm 
faoliyati  bilan  shug‘ullanish  uchun  litsenziya  5  yil  muddatga  beriladi. 
Litsenziya  berilganligi  uchun  respublikadagi  eng  kam  ish  haqqining  25 
barobari  miqdorida  litsenziya  yig‘imi  to‘lanadi.  Litsenziya  yig‘imi 
to‘lovidan 
kelib 
tushadigan 
mablag‘lar 
“O‘zbekturizm”  Milliy 
Kompaniyasi huzuridagi turizmni rivojlantirish markazlashtirilgan fondiga 
yo‘naltiriladi.  
Ko‘pchilik mamlakatlarda, turagent va turoperator faoliyatini tartibga 
solish  darajasida  farqlar  mavjud.  Jumladan,  rivojlangan  mamlakatlarning 
turizm amaliyotida turoperatorlik va turagentlik faoliyatni litsenziyalashda 
litsenziya  yig‘imi  miqdori,  tavakkalchiliklarni  sug‘urtalash  tizimi,  ushbu 
sohada  muayyan  ma’lumotga  ega  bo‘lishga  doir  talablarda  farqlanish 
mavjud.  Ushbu  faoliyat  turlarining  belgilangan  farqlari,  maqsad  va 
vazifalari,  mijoz  bilan  o‘zaro  hamkorlik  qilish  tartibidan  kelib  chiqqan 
holda ushbu korxonalarni litsenziyalashga ham turlicha uslubiy yondashuv 
amalga  oshiriladi.  O‘zbekiston  Respublikasida  turizm  sohasidagi 
tadbirkorlik  faoliyatini  tashkil  topishi  va  rivojlanishining  dastlabki 
bosqichida  ko‘pchilik  kishilar  bir  vaqtning  o‘zida  turoperator  va  turagent 
faoliyatini  farqlay  olmasdan  ushbu  faoliyat  bilan  shug‘ullana  boshlashi 
albatta  maqsadga  muvofiq  emas  edi.  Hozirgi  bosqichda  ushbu  faoliyat 
sohasidagi  tadqiqotlar  va  amaliyotdan  kelib  chiqqan  holda  Butun  Jahon 
Turistik  Tashkilotining  “Turizm  sohasidagi  faoliyat  turlarini  xalqaro 
tasniflash  andozalari”ga  muvofiq  holda  ushbu  sohadagi  faoliyat  turlarini 
alohida  ko‘rsatgan  holda  umumiy  litsenziyalash  tizimini  joriy  etish 
zarurligi maqsadga muvofiqdir.