50
VI-bob. TURIZMDA OVQATLANISH XIZMATI VA UNI
TASHKIL QILISH. RESTORAN XIZMATI.
6.1. Dunyo miqyosida restoran zanjirlarining rivojlanishi va ovqatlanish
tarmoqlarining kengayishi
6.2. Restoranlarda tannarxga ta’sir
qiluvchi omillar
6.3. Ovqat va ichimlik tannarxini
hisoblash usullari
6.1.Dunyo miqyosida restoran zanjirlarining rivojlanishi va
ovqatlanish tarmoqlarining kengayishi
Oxirgi 20 yillikda dunyo miqyosida restoran zanjirlarining miqdori va
o‘lchami sezilarli darajada o‘sdi. Bu borada shubxasiz AQShni liderlik
qilmoqda deyish mumkin, uning restoran zanjirlari mamlakat tashqarisida
ham faol kengaytirilgan siyosat o‘tkazmoqda. Ularning erishgan yutuqlari
ko‘p jihatdan boshqa davlatlarda yashayotgan amerikalik turistlar va
amerika fuqarolari, shuningdek AQShda turli mavsumlarda ishlaydigan va
o‘qiydigan juda ko‘p xorij fuqarolari bilan bog‘liq. Restoran zanjirida
asosiy mahsulot hisoblangan gamburger va pitssa tarmoqlari tez o‘sib
bormoqda. Restoran zanjiridagi savdoning 40% dan ortiqrog’ini
sandvichlar tashkil qiladi.
“New research” kompaniyasi tuzgan klassifikatsiyaga ko‘ra
sendvichlar qatoriga quyidagilar kiradi: “Makdonalds” restoranlarida
beriladigan gamburgerlar, fransuzcha sendvichlar, “Sabvey”da beriladigan
sandvichlar, “Tako Bell”da beriladigan “teks-meks”. 1-chizmada xizmat
ko‘rsatish bozorida restoranlarning ulushi ko‘rsatilgan.
Umumiy ovqatlanish bozorining katta ulushini 42.6 mlrd. dollar
aylanma mablag‘ga ega bo‘lgan holda gamburgerlar restoran zanjirlari
egallagan. Restoran zanjirlari orasida 2005-yilda “Makdonalds” eng katta
aylanma mablag‘ga, ya’ni 21.8 mlrd. dollarga ega edi, biroq korxonalar
soni bo‘yicha ikkinchi o‘rinda edi. Eng ko‘p korxonalar “7-eleven”
restoran zanjiri tarkibida mavjud, u aylanma mablag‘ bo‘yicha ozgina
orqada qolgan edi. Ushbu ma’lumotlar 1-jadvalda berilgan. 90-yillarning
boshlarida pitstseriya bozori sezilarli darajada kengaydi, ular asosan 3 ta
zanjirga biriktirilgan. “Pitstsa-Xat”-9450 ta korxona, “Domina-pitssa”-
5300 taga va “Lill-sizar”-4300 ta korxonaga ega edi. Ular hammasi
birgalikda bozorning 85% ini
tashkil qiladi
12
.
12
Оробейка У.С., Шредер Н.Г. Организация обслуживания : Рестораны и бары:
51
Amerikada restoran biznesida bir qancha xolding guruhlari bir qator
tovar markalariga (belgilariga) ega. Masalan; “Pitssa-Xat” “Pepsiko Ink”
kompaniyasiga qarashli, “Tako Bell” esa “Kentukki Fred Chikken”
kompaniyasiga, “TV xolding INK”ga “Denis”, “Kuinsis”, “El Pollo Loko”
va “Kantin Korp”lar kiradi. Oxirgi yillarda Amerikaning yirik restoran
zanjirlari strategiyasi asosan kechki payt ovqatlanishga qaratilgan, chunki
bundan katta daromad keladi.
5-jadval.
Do'stlaringiz bilan baham: