A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

ifloslanishiga chidamsiz b o ‘lganligidan shaharlarda ekilmaydi.
Semyonov oqqarag‘ayi (Abies Semenovii B.Fedtsch.) bo‘yi 35 m,
diametri 1,5 m ga yetadigan, shox-shabbasi ustunsimon daraxtdir.
Po‘stloqlari silliq, kul rang, novdalari g ‘isht rangda, qattiq tukli.
Kurtaklari 3,5-4,5 mm eni 2-3 mm, oval shaklida, uchi bir oz o ‘tkir.
Smolali ninabarglari to‘g ‘ri yoki bukik bo‘lib, 35-38 mm uzunlikda.
qubbalari 8-10 sm, eni 3-4 sm keladi. Urug‘i qanotchali. Asosan
urug‘idan ko‘payadi. Toshkent 
sharoitlarida 
havoning issiq va
quruqligidan zararlanadi. Bu oqqarag‘ay Markaziy Osiyo respubli-
kalarining (Qozog‘iston va Qirg‘iziston) tog‘li hududlarida ko‘p
tarqalgan.
Bu oqqarag‘ay turi G ‘arbiy Tyan-Shanda (Qirg‘iziston hududida)
tabiiy tarqalgan, Markaziy Osiyoda uchraydigan yagona oqqarag‘ayning
endemik turi. Hozirgi paytda bu oqqarag‘ay maydoni bor y o ‘g ‘i 3,3
ming 
gektarga teng, asosan 
dengiz sathidan 
1000-2800 metr
balandliklarda grek yong‘o g ‘i, Shrenk qoraqarag‘ayi bilan birgalikda
aralash o ‘sadi.
O ‘zbekiston hududida tabiiy holda uchramaydi.Yuqori tarqalish
chegarasida daraxtlar uchini qurishi kuzatiladi.
Asosan tog‘ yonbag‘irlari, tog‘ vodiylar tabiiy o ‘rmonlarida o ‘sadi,
tabiiy ko‘payishi qoniqarli emas. Toshkent sharoitida havoning issiq va
quruqligidan zararlanadi.
0 ‘zbekistonning tog‘li hududida aholi yashash joylarini ko'kalam-
zorlashtirishda foydalanilsa b o‘ladi.
TSUGA (TSUGA) TURKUMI
Turkumning turlari ninabargli doimyashil daraxt o ‘simliklardir. Eng
muhim belgilaridan biri ulaming y o g ‘ochligida nursimon traxeidlaming
bo‘lishi va smola yo‘llam ing y o ‘qligidir. Po‘stlog ‘ida oshlovchi