A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

Bundan tashqari, undan turli buyumlar, jumladan, cholg‘u asboblari
yasaladi. Bir gektar maydondagi qarag‘aydan 700-1000 m 1 y o g ‘och
olish mumkin. Bu qoraqarag‘ay Kavkaz tog‘ining g ‘arbiy qismida
dengiz sathidan 1300-2100 m balandliklarda, qisman Kichik Osiyoda
o ‘sadi. Grab, zarang, qarag‘ay, oqqarag'ay bilan ham birgalikda
uchraydi. U yaxshi parvarish qilinsa, o ‘z vaqtida sug‘orilib turilsa,
havoning quruq kelishiga ham chidamli. Ko‘kalamzorlashtirishda
foydalanish uchun tavsiya etiladi.

---

Tikanli qoraqarag‘ay (Picea pungens Engelm.) Shimoliy
Amerikaning Qoyali tog‘larida dengiz sathidan 2000-3000 metr
balandliklarida tarqalgan. Balandligi 20-45 metrga yetadigan tanasi va
shox-shabbalari tik rivojlangan yirik daraxt. Ninabarglari 2-3sm
uzunlikda, 
tikanli, moviyrang 
yoki kumushsimon g ‘ubor bilan
qoplangan. Ninabarglari 4-6 yilgacha turadi so‘ng to‘kilib ketadi. Ushbu
qoraqarag‘ay may-iyun oylarida gullaydi, oktabrda qubbalari pishib
yetiladi. Qubbalari silindrsimon, uzunligi 5-10sm, och jigarrang,
urug‘lari to‘kilib ketgach, odatda qubbalari daraxtda keyingi yilning
kuzigacha saqlanadi. U rugiari kulrang, uzunligi 3 mm. 1000 urug‘ining
o g ‘irligi 4-5 g keladi.
Ushbu qoraqarag‘ay ninabarglarining moviy va kumushsimon
ranglari tufayli qoraqarag‘aylar orasida eng chiroylisi hisoblanadi.
Sovuqlarga chidamli, lekin 0 ‘zbekiston sharoitlarida issiq va quruq
havodan jabrlanadi, shu sababli, ulaming yangi ekilgan ko‘chatlari
soyalatilgan holda parvarishlanadi. Ushbu qoraqarag‘ay turi XVII
asrlarda Yevropaga, so ‘ngra Rossiyaga introduksiya qilingan va
k o ‘kalamzorlashtirishda