A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

a) strukturaviy model
- bu modelni qurishda tashxis tizimi bir-biri bilan 
bog‗langan va chegaralangan elementlardan iborat deb hisoblanadi. 
Tashxisning biror usuli yoki texnologiyasini ishlab chiqish uchun mexanizm 
va uzellarning texnik holati o‗zgarishlari qonuniyatlarini bilish etarli emas. Buning 
uchun tashxis ob‘ektining umumlashtirilgan mantiqiy yoki tahliliy tavsifi kerak. Bu 
tavsif (model) transport vositasi (uzel, mexanizm, detal)ning tez ishdan chiqadigan 
elementlari ro‗yhatini va ularga tug‗ri keladigan strukturaviy va tashxis 
parametrlarini, ular orasidagi bog‗liqliklarni o‗z ichiga olishi kerak. 
82-rasm. Tashxis ob‟ektining strukturaviy modeli (dvigatelning 
silindr porshen guruxi misolida) 
 
SHakldan (82-rasm) ko‗rish mumkinki, V pog‗ona-ya‘ni diagnostik 
parametrlar (yoki fizik miqdorlar) yordamida tashxis qo‗yish ob‘ektining ishchi yoki 
hamrox jarayonlarini o‗lchash mumkin va shuning bilan ob‘ekt texnik holatini uni 
bulaklarga ajratmasdan aniqlash mumkin. 

---

196 
Bunday model ob‘ektining muhandislik o‗rganishi va ishlashi, ishonchlilik 
ko‗rsatkichlarining statistik tahlili va diagnostik para-metrlarning baholanishi asosida 
tuziladi. Model ob‘ektining eng nozik va eng muhim elementlari to‗g‗risida, uning
strukturaviy va diagnostik parametrlari va ular orasidagi bog‗lanishlar to‗g‗risida 
ma‘lumot beradi. Bu model yordamida eng muhim diagnostik parametrlarni, demak, 
diagnostika usullari va vositalarini tanlash mumkin. 
Bularga yonilg‗i sarfi, gazlar zichligi, quvvatning pasayishi, karterga o‗tgan 
gazlar miqdori, qisilgan havoning sirqib chiqib ketishi, qisilish bosimi, yog‗-moy 
materiallari sarfi, tebranishlar kirishi mumkin.
Bu model tashxis ob‘ektining eng sodda mantiqiy tavsifidir. 
1.
pog‗onada - tez ishdan chiqadigan, nozik mexanizm va qismlar 
joylashgan; 
2.
pog‗onada - ular o‗rtasidagi o‗zaro bog‗lanishlar yoki strukturaviy 
parametrlar joylashgan; 
3.
pog‗onada - strukturaviy parametrlarning chegaraviy qiymatla-ridan chiqib 
ketadigan miqdorlari, ya‘ni harakterli nosozliklari keltirilgan; 
4.
pog‗onada - strukturaviy parametrlarga mos keladigan diagnostik belgilar 
joylashgan; 
5.
pog‗onada - tashxis parametrlari joylashgan.