A k a d e m I ya trasologik ekspertiza

EKSPERTIZASI 
 
1. Odam tishi izlarining kriminalistik ahamiyati 
 
Odam tishi izlari hodisa sodir bo‘lgan joyda oziq-ovqat mahsulotlari 
yoki oziq-ovqat bo‘lmagan mahsulotlarda, odam tanasida uchrab turishi 
mumkin. Odatda, birinchi ikki turdagi izlar kriminalistlar tomonidan, 
oxirgisi esa sud tibbiyoti mutaxassislari tomonidan o‘rganiladi. 
Amaliyotda tish izlari ekspert tadqiqoti orqali ularning qaysi shaxsga 
tegishliligini yoki guruhiy bog‘liqligi aniqlangani bois, jinoyatlarni 
muvaffaqiyatli tarzda ochish va tergov qilishga sabab bo‘lgan. 
Odam tishi izlarini identifikatsiyalash (aynanlashtirish) tadqiqotlari 
bilan bir qatorda, diagnostik xususiyatga ega masalalar hal qilinishi 
mumkin. Masalan, jinoyatchi shaxsi to‘g‘risida, ya’ni uning yoshi, jinsi, 
kasb-kori, yuz va jag‘-tish apparatining tuzilishi, uning so‘zlashuv 
xususiyatlari haqida ma’lumotlarga ega bo‘lish va boshqalar. 
Shaxs yoshini aniqlash nafaqat muhim, balki umuman shaxsni 
aniqlashdagi muhim omillardan biri bo‘lib hisoblanadi. Shaxs yoshini 
aniqlashning asosiy belgilari quyidagilardan iborat: 
– sut tishlarining chiqishi va ularning doimiy tishlar bilan almash-
ganligi; 
– eskirish sababli tishlarning yeyilganligi; 
– tish kasalliklari; 
– qarilik sababli yuzaga kelgan o‘zgarishlar. 
Go‘daklikda tish chiqishi va ularning doimiy tishlar bilan almashinishi 
inson tanasining umumiy holati, asab tizimi va endokrin apparatining 
kasalliklari, modda almashinuvining buzilishi kabi omillarga bog‘liq 
bo‘ladi. Tishlarning chaynash sirti 18 yoshdan boshlab yedirila boshlaydi. 
Tishlarning yedirilishiga bir-biriga qarama-qarshi jag‘ tishlarining bir-
biriga tegish darajasi, oziq-ovqatning mexanik,  termik ta’siri va ish 
sharoiti bilan bog‘liq kimyoviy ta’sir sabab bo‘ladi. Tish kasalliklari 
(kariyes, parodontoz va boshq.) ham bilvosita insonning yoshini bildirib 
turadi. 
 

---

 87 
1-jadval