A. J. Tuychiyev Iqtisoiyot fanlari doktori, professor

Buxgalteriya tavsifi 
Buxgalteriya hisobi - bu biznesning o‘ziga xos tilidir, ya’ni korxonaning 
iqtisodiy faoliyatini tushunishga yordam beradi. Bugungi kunning kunlik valyuta 
operatsiyalarini muntazam ravishda ushlab turish va ularni turli guruhlarga ajratish, 
bu operatsiyalarni tezkorlik davrida osongina murojaat qilishlari mumkin, keyin 
esa ularni tahlil qilish va tushunish yo‘li bilan umumlashtiriladi. Moliyaviy hisobot 
natijalari va yakuniy natijalarni manfaatdor tomonlarga etkazish buxgalteriyaning 
asosiy funksiyasidir, xususan, qarorlar qabul qilish uchun moddiy ma’lumotni 
taqdim etishdir. 
Taqqoslash jadvali 
Taqqoslash uchun asos 
Buxgalteriya
hisobi
Audit 
Ma’nosi 
Buxgalteriya 
hisobi
- 
moliyaviy hisobotlarni 
tayyorlash va moliyaviy 
Audit - tashkilotning 
hisob kitoblarini va 
moliyaviy hisobotlarni 

---

10 
hisobotlarni tayyorlashni 
muntazam ravishda 
hisobga olishni anglatadi 
tekshirishni anglatadi 
Tartibga soladigan asos 
Buxgalteriya 
hisobi
standartlari 
Audit standartlari 
Ishni bajaruvchi 
Buxgalter 
Auditor 
Maqsad 
Tashkilotning ishlashini, 
rentabelligini va 
moliyaviy holatini 
ko‘rsatish 
Tashkilotning moliyaviy 
ko‘rsatkichlari qanchalik 
darajada to‘g‘ri va 
adolatli ko‘rinishga ega 
ekanligini aniqlash
Boshlanishi 
Buxgalteriya hisobi 
tugallangandan keyin 
keyingi yil buxgalteriya 
hisobi boshlanadi 
Boshqarish buxgalteriya 
hisobi tugagandan so‘ng 
boshlanadi 
Davr 
Buxgalteriya doimiy 
ishlaydi, ya’ni kunlik 
ro‘yxatga olish jarayoni 
amalga oshiriladi 
Audit - davriy jarayon 
 
Moliyaviy hisobot, Boshqaruv hisobi, Soliq hisobini yuritish, Moliyaviy 
hisob, Inson resurslarini hisobga olish, Ijtimoiy javobgarlik Buxgalteriya sohasi 
hisoblanadi. Buxgalteriya
hisobi
ning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: 
• Jurnal, yordamchi kitoblar, kitob va sinov balansi orqali to‘g‘ri yozish; 
• foyda va 
zarar
hisobvaraqlari orqali saqlanadigan yozuvlardan natijalarni 
(daromadlilik holati) aniqlash; 
• Korxonaning moliyaviy holatini balans orqali ko‘rsatish; 
• Manfaatdor tomonlarga to‘lov qobiliyati va likvidligi holati to‘g‘risida 
zarur ma’lumotlarni taqdim etish; 

Korxona va tashkilotlar xo`jalik operatsiyalarini hujatlarda aks ettirish va 
ularni qonunchilikka muvofiqligini ta`minlash;