A h o L i g e o g r a f I y a s I v a d e m o g r a f I y a a s o s L a r I

11.
 
Aglomeratsiya – lotincha “aglomerare” – birikish, qo’shilish so’zidan olingan bo’lib, 
aholi punktlari, asosan shaxarlar, shuningdek qishloqlarning intensiv xo’jalik, mehnat va 
madaniy-maishiy hamda rekreatsion aloqalar bilan bog’lanib, yagona birlikni tashkil qilgan 
kompakt (gavjum) xududiy guruxi. Agromeratsiya aholining gurux bo’lib joylashishining eng 
rivojlangan shakli xisoblanadi. Aholi punktlari aglomeratsiyasi aholi zich joylashgan Farg’ona 
vodiysida keng rivojlangan. 
12.
 
Demografiya – lotincha “demos” – halq, aholi, “grafo” – yozaman, degan so’zdan 
olingan. 1662 yilning yanvarida ingliz savdogari, kapitan Jon Traunta tomonidan demografiya 
so’zi ilk bor fanga kiritilgan. Demografiya – aholining tug’ilish, o’lim, tabiiy ko’payish, nikoh 
va ajralish, oila, aholi soni, o’sishi, yosh, jinsiy tarkibi, zichligi (demografik sig’im), 
migratsiya kabi jarayonlarni o’rganadi.
13.
 
”Demografik portlash” - aholining haddan tashqari o’sishi. 
14.
 
Depopulyatsiya - ma’lum hududda turli sabablarga ko’ra aholi sonining kamayishi
yoki o’limning yuqoriligi tufayli aholi sonining kamayishi. 
15.
 
Demografik tanglik - tug’ilish, o’lim va tabiiy ko’payish ko’rsatkichlari nisbatan past 
bo’lgan jarayon. 
16.
 
”Demografik qish”- iqtisodiy jixatdan yuqori darajada rivojlangan mamlakatlarga xos 
bo’lib, ularda tug’ilish va o’lim ko’rsatkichlari past bo’lib, tabiiy o’sish “0”ga yaqin bo’ladi va 
aholining tabiiy ko’payishini kamayishi xarakterlidir. 
17.
 
”Demografik baxor” – aholi takror barpo bo’lishining tipi bo’lib, tug’ilish 
ko’rsatkichlarining yuqoriligi va o’limning tug’ilishga nisbatan pastligi xosdir. Bunday 
demografik holat Afrika, Osiyo va Lotin Amerikasi mamlakatlarida uchraydi.