A. G. Maklanov tòmendegi qaysi jeke òzgeshelikti òz ilimiy jumislarinda kòrip shiqpaģan?

6-tema. Shaxs social mazmunina salistirma statusli roli, bixevioristlik,

psixoanalitikaliq qatnaslar.Shaxs statusli modeline

salistirma qatnasta simvolliq interakcionalizm

teoriyalari

Test sorawlari:

1. Shaxs sociallasiwiniñ neshe fazasi bar?

A)4 B)2 C)3 D)5

2. Sociologiyada shaxstiñ jàmiyetke maslasiw procesin ùyreniwge qaratilģan jumislardi kim birinshi bolip baslaģan?

A)O.Kont B)K.Marks C)G.Spenser D)M.Veber

3. Socialliq pànlerde adaptaciya tùsinigi ………. kelip shiqqan.

A) biologiyadan B)sociologiyadan

C) psixologiyadan D) filosofiyadan

4. Jaña socialliq ortaliqqa maslasiwdiñ neshe dàrejesi bar?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5

5. Shaxstiñ adaptaciya procesinde M.S.Berejnaya neshe hàm qanday kriyteryalardi òz ishine aliwin aytqan?

A) 2-màdeniy, siyasiy B)3-jeke, siyasiy, social

C) 3‐jeke, màdeniy, siyasiy D) 2-social, siyasiy

6. Qaysi ilimpaz social adaptaciya mexanizmine sebepshi jaģday hàm processler simbiozi ekenligin aniqlaģan?

A)A.S.Axiezer B)M.S.Berejnaya

C)L.I.Novikova D) L.V.Korel

7. Adaptaciya atamasi qashan hàm qaysi ilimpaz tàrepinen ilimge kiritilgen?

A) XVII àsir II – yariminda, A.G.Petranin

B) XVII àsir I – yariminda, A.S.Axiezer

C) XVIII àsir I – yariminda, A.G.Petranin

D) XVIII àsir II – yariminda, G.Aubert

8. Shaxstiñ social shòlkem elementi boliwi neshe àhmiyetli belgige baylanisli boladi?

A)2 B) 3 C) 4 D)5

9. A.G.Maklanov tòmendegi qaysi jeke òzgeshelikti òz ilimiy jumislarinda kòrip shiqpaģan?

A) Maslasiw màselelerin

B) Shaxslar arasindaģi òz-ara qarama-qarsiliqlardi

C) Òzin-òzi hùrmet etiwdi

D) Shaxstiñ òz qàdiriyatlarin òzlestiriwin

10. Immera - bul ………?

A) adaptiv paziyletler dizimi

B) shaxstiñ qarama-qarsiliq dàrejesi

C) òz-òzin hùrmet etiwi

D) insan minez-qulqiniñ , oniñ qàbiletine mas keliwi

6-tema. Shaxs social mazmunina salistirma statusli roli, bixevioristlik,

psixoanalitikaliq qatnaslar.Shaxs statusli modeline

salistirma qatnasta simvolliq interakcionalizm

teoriyalari

Sorawlar:

1. Social – màdeniy integraciya hàm maslasiw màselelerine qiziģiw jàhàn pàninde qanday hàdiyseni ùyreniw nàtiyjesinde jùzege kelgen?

2. G.Spenser òz teoriyalarinda shaxstiñ qanday maslasiw processlerin analizlewge qaratti?

3. Social maslasiw – bul ………..?

4. Shaxstiñ sociallasiwi degenimiz ne?

5. Shaxs social shàrayatqa aralasip ketiwi mùmkinbe?

6. Assimilyaciya degenimiz ne?

7. Psixoanalitik teoriya birinshi qashan , kim tàrepinen bayan etilgen?

8. Interakcionalizm qaysi tilden alinģan hàm qanday mànini añlatadi?

9. Interakcionalizm paradigmasiniñ tiykarshisi kim?

10. Interakcionalizm socialliq pànlerdiñ qaysi jònelislerin birlestiredi?

6 - tema

Test juwaplari:

1. 
   B
   
2. 
   C
   
3. 
   A
   
4. 
   C
   
5. 
   C
   
6. 
   D
   
7. 
   D
   
8. 
   A
   
9. 
   A
   
10. 
    D
    

Sorawlarģa juwap:

1.Akkulturaciya

2.Integraciya hàm differentciya

3.Adamniñ belgili biosocial funkciyalarin àmelge asiriw qàbileti, màmlekettiñ integral kòrsetkishi bolip esaplanadi.

4.Shaxstiñ jàmiyetke social jàmàatlerdiñ tùrli tiplerine màdeniyat elementleri, social norma hàm qàdiriyatlardi òzlestiriw arqali jùz beretuģin jaģdayģa aytiladi.

5.Shaxs social shàrayatqa aralasip ketpeydi, bàlki oģan ģarezsiz birlik sipatinda kiirp keledi.

6.Shaxs hàm àtirap ortaliqtiñ normaliq sistemalariniñ toliq kòrinisleri.

7. XIX-àsir aqirinda, Zigmon Freyd

8.Ingliz tilinen alinģan bolip, òz-ara tàsir degen mànini añlatadi.

9.Jorj Gerbert Mead.

10.Simvolli interakcionalizm, social konstruktivizm, etnometodologiya.

Mashqalali jaģday

Adamlar kòplegen statuslarģa iye hàm kòplep social toparlarģa tiyisli bolip, olardiñ jàmiyettegi stastusi hàrqiyli.Insan dùnyaģa qaraydi hàm basqa adamlarģa statuslarina qarap mùnàsibette boladi Òzlikti rawajlandiriw processi kòbinshe social rollerdi òzlestiriw dinamikasi waziypasin àmelge asiradi.Màselen , Nurimbetov muģallim, orta jasli adam, ilimiy keñes aģzasi, bòlim jàrdemshisi, kasaba birlespe aģzasi, partiya aģzasi, elektorat, àke siyaqli basqada òz ataqlarina iye boladi.Jàmiyetimizde òz statusliq roline mùnasip bola almay atirģan insanlarda bar. Màselen, ayirim doktarlar arasinda bala sawdasi menen shuģillaniw, muģallimler arasinda para aliwshiliq, qurilisshilar arasinda òz màpi ushin qurilis materiallarinan paydalaniwi, sawda xizmetkerleriniñ ònimlerdi òlshewde tàreziden jep qaliwi, ayirim joqari lawazimli shaxslar òz màpi ushin lawaziminan paydalaniw siyaqlilardi misal retinde aytsaq bolsaq. Jàmiyette bunday jaģdaylar ushiramawi ushin shaxsqa jaslayinan duris tàrbiya berilip, kàmillikke qaray jòneltiriw kerek. Insan òmirinde òzindegi bar bolgan hàrbir nàrsege hùrmet penen qarap, onnan duris paydalaniwi kerek. Sol jaģdaylarda ģana òz status hàm rollerin unamli tàrizde aytqaradi desek adaspaģan bolamiz hàm olar jàmiyet rawajlaniwina òz paydasin tiygizedi.

Soniñ menen adamlar arasinda maslasiw processlerinde de birqansha mashqalali jaģdaylar jùzege keliwi mùmkin.Màselen, shaxs qandaydabir jaña kàsip iyelemekshi bolsa, ol jaña shàrayatqa, kòrmegen, bilmegen adamlar menen kàsiples bolip kònigisip ketiwi qiyin boladi. Bunda jaña ortaliqqa maslasiw ushin tiykarinan insanda unamli paziyletler boliwi shart.Shaxs òzinde jaña ortaliqqa maslasip ketiw, basqalarģa bolģan hùrmet, keñpeyillik, saldamliliq, kishipeyillik, miynetkeshlik usaģan unamli paziyletleri arqasinda tez jaña ortaliqqa maslasip ketiwi mùmkin.