A burxanov, O. Sattorqulov, G‗. Berdiyev, D. Eshpulatov mintaqaviy iqtisodiyot darslik

O‗zbekistonda uran zaxiralari
. O‗zbekiston Davlat Geologiya 
qo‗mitasi ma‘lumotiga ko‗ra, respublikada aniqlangan uran zaxiralari 
miqdori 190 ming tonnani tashkil qiladi. Undan 140 ming tonnasi – qumloq 
uran konlaridir, 47 – ming tonnasi qora slanets uran konlari. Qazib olish 
osonroq bo‗lgan qumloq uran konlari oldin xorijiy sarmoyadorlarga taklif 
qilinmas edi. Ushbu konlar O‗zbekistonda uran qazib olish huquqiga ega 
bo‗lga yagona korxona - Navoiy tog‗-metallurgiya kombinati zaxiralari 
tarkibiga kiradi.
So‗nggi bir necha yil davomida O‗zbekiston hukumati xorijiy 
sarmoyadorlarni qora slanetsli uran konlaridan uran qazib olishga 
chorlashga harakat qildi, lekin muvaffaqiyatga erisha olmadi. Bunday uran 
qazib olish uchun katta investitsiyalar kiritish kerak. 
Ayni damda O‗zbekiston qazib olingan barcha uran rudasini eksportga 
yuboradi. Xususan 2019 yil yanvarida O‗zbekiston va Hindiston orasida 
uran yetkazib berish bo‗yicha 200 mln dollarlik shartnoma imzolangan edi. 
Ma‘lumot uchun, bugungi kunda dunyoning faqat 16 ta mamlakatida 
uran zaxiralari aniqlangan. Shunlardan biri O‗zbekiston. Eng yirik uran 
zaxiralari: Avstraliyada – 1,6 mln tonna, Qozog‗istonda – 745 ming 
tonna, Kanadada – 509 ming tonna, Rossiyada – 507 ming tonna. 
O‗zbekiston uran zahirlari bo‗yicha dunyoda 11-12 o‗rinlarda, uni 
qazib olish bo‗yicha 7- o‗rinda turadi. 

---

106
Mamlakatimizda ushbu sohada keng qamrovli ishlar amalga 
oshirilmoqda. Xususan, Frantsiyaning Orano Mining S.A kompaniyasi 
bilan Navoiy viloyatida uran konlarini qidirish va qazib olish bo‗yicha 
qo‗shma korxona tashkil qilindi. 
O‗zbekistonda mis zaxiralari.
Mamlakatimiz mis zaxiralari bo‗yicha 
dunyoda 10-11-o‗rinda turadi. Bugungi kunda O‗zbekistonda yagona mis 
ishlab chiqaruvchi, bu – «Olmaliq» TMK bo‗lib, u yiliga 100 ming tonna 
mis ishlab chiqaradi. Kompaniya asosan Kalmako‗r va Saro‗-Cheku mis-
porfir konlaridan foydalanadi. Undan tashqari yangi mis rudasi zaxiralarini 
izlab topish, mavjudlarini ishga tushirish borasida keng ko‗lamli ishlar 
amalga 
oshirilmoqda. 
Xususan, 
Rossiyaning 
«Rosgeoperspektiva» 
kompaniyasi Navoiy viloyatidagi «Kazaxtau» i «Kazaxtau –I» mis-porfir 
konlarida sinov quduqlari qaziladi. Dastlabki bosqichda sarmoyalar 
miqdori 3 million dollardan iborat. 
Rio Tinto nomli Avstraliya-britaniya kompaniyasiga Namangandagi 
«Gava» hududida mis topish uchun «Dalnee» nomli konni o‗zlashtirishga 
kirishdi. Uning umummiy qiymati 1,7 mlrd. dollar. Loyiha ochiq uslub 
bilan yiliga 23 million tonna ruda qazib olishni nazarda tutadi.