A burxanov, O. Sattorqulov, G‗. Berdiyev, D. Eshpulatov mintaqaviy iqtisodiyot darslik

O‗zbekistonda oltin zaxiralari va uni qazib olish. 
O‗zbekiston 
hududining kattaligi bo‗yicha 55-o‗rinda, aholisi bo‗yicha 39-o‗rinda, oltin 
zaxiralari bo‗yicha 4-o‗rinda, ishlab chiqarishning umumiy hajmi 
yuzasidan dunyoda 8-o‗rinda va aholi jon boshiga oltin ishlab chiqarish 
bo‗yicha 5-o‗rinda turadi. Mamlakatimizda yiliga qariyib 100 tonna 
atrofida oltin qazib olinadi. Ma‘lumot uchun 2016-2018 yillarda 70-80 
tonna atrofida oltin eksport qilimoqda. Shu o‗rinda dunyodagi eng yirik 
oltin zahirlari mavjud davlatlarni ko‗rib chiqsak. Xitoy 1-o‗rinda 450 ming 
tonna, Avstraliya 270 ming tonna, Rossiya 245 ming tonna, AQSH 211 
24
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining ―O‗zbekiston respublikasi davlat geologiya va mineral resurslar qo‗mitasi 
faoliyatini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‗g‗risida‖gi Qarori. Manbaa Lex.uz. 

---

105
ming tonna, Kanada 160 ming tonna, JAR 150 ming tonna atrofida oltin 
qazib olmoqda.
Oltin global moliya tizimining muhim elementi, chunki bu metall 
korroziyaga moyil emas, ko‗plab texnik sohalarga ega va uning zaxiralari 
kichikdir. Oltin tarixiy kataklizmalar jarayonida deyarli yo‗qolib ketgan, 
lekin faqat to‗plangan va erigan. Hozirgi kunda jahon bankining oltin 
zaxiralari 32 ming tonnaga baholanmoqda (agar siz bu oltinni 
birlashtirsangiz, siz taxminan 12 metrli bir kubni olasiz). Oltinning xalqaro 
valyuta sifatida rolini pasayishi bir necha marta ta‘kidlangan, biroq 
jahonning deyarli barcha banklari oltinni likvidlilik manbalaridan biri 
sifatida saqlamoqda. Shunday qilib, 2007 yil ma‘lumotlariga ko‗ra, 
markaziy banklar zaxiradagi aktivlar sifatida minalashtirilgan oltinning 
jahon jamg‗armalarining 20% ini ushlab turishgan, ayrim davlatlar 
zaxiralarning 10% ni oltin bilan ushlab turishgan. Mamlakatimizda 2019 
yil ma‘lumotlariga ko‗ra valyuta zaxiralari 27,4 milliard dollarni tashkil 
etgan. Ularning 14,4 milliard dollari monetar oltindir.