yashab turadi, viruslarni shu y o 'l bilan butun organizm b o'y icha
tarqatadi va, shu jum lad an, T4-limfotsitlarga olib keladi. M onotsit-
lar ham tezda sitolizga uchram aydi. am m o ular s o g ’lom monotsit-
larga funksional jihatdan tenglasha olmaydi. N eyronlarni ham
virus
tezda halok qilmavdi, am m o ular asta-sekinlik bilan halok bo'lib,
gliya to 'q im asi bilan almashadi.
4. O lV n ing ayrim oqsillarini patogen ta'siri. To'laqonli viruslar-
dan tashqari ularning ayrim oqsi 1 lari ham bem or organizmidagi
hujayralar va to 'q im a la rg a toksik va patogen ta 's ir etadi.
Bunday
oqsillarga virus q o b ig'ining gp 120 oqsili Tat genining regulatsi-
yalovchi proteini v a virusning p67 oqsili kiradi. Virus yuqtirilgan
hujayra sintez qilib chiqarayotgan gp 120 oqsilining 50 % ga yaqi-
ni vangi viruslar hosil qilish uchun sarflanmaydi.
balki hujayradan
tashqariga alohida eruvchi oqsil sifatida sekretsiya qilinadi. Ular,
o 'z navbatida, s o g ’lom hujayralarning C'D4 retseptorlari bilan
m axsus b o g i a n i b oladi. CD4 retseptori gpl 20 oqsili bilan birlashib
olgan hujayralar o ‘zlarining normal fiziologik funksiyalarini
bajara
olmay qoladi. M asalan. T 4-limfotsitlar o ‘zlarining xelperlik xusu-
siyatlarini yo'q otad i va bu. o ’z navbatida. u hujayralar t o ’laqonli
virus bilan zararlanmagan b o'lsada. imm un tanqisligi holatining
kuchayishiga olib keladi. Bundan tashqari. yuzasiga yuqoridagi
oqsilni biriktirib olgan hujayralar organizm ning virusga qarshi im
m un m exanizm larining (antitanachalar, A Z K T ST , STL) parchalov-
chi ta'sirig a nishon bo 'lib qoladi.
Tat oqsili OITS bilan assotsiatsixada
keluvchi Kaposhi sarko-
m asining patogenezida m uhim rol o ’ynaydi. Bu oqsil ushbu ka-
sallikdagi duksim on hujayralarning o 's ib ketishida omil b o ’lib hi
soblanadi.
Shunday qilib. OIV zararlangan hujayrani tezda yuzaga chiquv-
chi sitolizini chaqiradimi yoki y o ’qmi. baribir. virusning ayrim
kom ponentlari bem or organizmidagi
hujayralarga patogen va
toksik ta 's ir k o ’rsatadi.
5. Surunkali kechuvchi infeksiyada vaqt o ’tishi bilan zararlan-
42
www.ziyouz.com kutubxonasi
gan hujayralarda yetarlicha o'zg arish lar kelib chiqadi. M asalan.
ularda so g 'lo m hujayralarga nisbatan gistonlar soni 3 - 4 barobar or
tib ketadi. Undan tashqari. hujayra ichida virusning sarflanmagan
DNKsi. RN K . oqsillar yig'iladi, hujayra ichida virus qobig'ining
gp 120 oqsili bilan hujayraning CD4 retseptori oqsil komplekslari
hosil bo'ladi. Bular oxir oqibat bunday
hujayralam i halokatga olib
keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: