A b d u m a jid m a d r a im o V g a V h a r fu z a IL o V a manbashunoslik



Download 6,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet238/264
Sana27.01.2022
Hajmi6,96 Mb.
#414487
1   ...   234   235   236   237   238   239   240   241   ...   264
Bog'liq
madraimov a. manbashunoslik fuzaelova

Asosiy tushunchalar: 
Chor Rossiyasi, Turkiston o'lkasi, mustamlaka,
oq podshoh, mardikor.
8.1. Asosiy siyosiy-ijtimoiy voqealar
M o v a ro u n n a h rd a g i yirik davlat b o 'lg a n Buxoro va Xiva xonligi X V III 
asrning birinchi y a rm id a E ron shohi N o d irs h o h t a ’sir doirasiga tushdi. 
1753-yili N o d irsh o h n i vasiy sifatida ta n olgan M u h a m m a d R a h im o 'z in i 
Buxoro amiri deb e ’lon qildi va 1920-yilgacha h u k m surgan m a n g 'itla r
sulolasiga asos soldi.
F a r g 'o n a vodiysida yashab tu rg an o 'z b e k qabilalaridan biri m in g lar 
o 'z yetakchisi S h o h ru h b iy n i hokim iyat tepasiga k o 'ta r d ila r va Q o 'q o n
xonligi tashkil topdi.
X IX a s r b o s h i d a M u h a m m a d R a h im x o n avval (1806—1825) m ustaqil 
Xiva xoni sifatida faoliyat ko'rsata boshlaydi. S h u n d a y qilib, X V III oxiri 
X IX a sr b o sh la rid a M o v a r o u n n a h r d a u c h t a m u sta q il davlat faoliyat 
k o 'rsa ta boshlaydi.
247


Rossiya iqtisodiy va harbiy q u d ra tg a erishishi m u n o sab ati bilan u n in g
Q o 'q o n , Xiva xonliklari va Buxoro am irligiga b o 'lg a n m u n o s a b a tid a
istilochilik ruhi u s tu n kelib, XIX asrn in g ikkinchi y a rm id a n o 'lk a n i zabt 
e tis h g a k irish d i. 1860-yili R o ssiy a Q o ' q o n x o n lig ig a q a r s h i e ’lo n
qilinm agan urush boshladi. Polkovnik Mixail C hernyayev 1864-yili Avliyo 
o ta shahri t o m o n yurish boshladi va sh a h a rn i egallab, general darajasiga 
k o 't a r i l d i . 1865-yil M . C h e r n y a y e v T o s h k e n t n i e g a lla d i. 1 866-yili 
M .C h ern y ay ev Buxoro amirligiga qarshi istilochilik harakatlarini boshladi 
va 2 yil d a v o m id a u n in g yarim h u d u d in i egalladi.
Rossiya h u k u m a ti yangi bosib olingan yerlarni boshqarish u c h u n va 
bu h arak atn i d a v o m ettirishni m uvofiqlashtirish u c h u n 1867-yilning 11- 
iyulida T u rk isto n general-gubernatorligini t a ’sis etdi va unin g rahbari 
etib general F o n K a u fm a n n i (1867—1881) tayinladi.
1872-yil oxirlarida harbiy vazir boshchiligiga P eterburgda T u rk isto n , 
O r e n b u r g g e n e r a l - g u b e r n a t o r l a r i va K a v k a z d a g i p o d s h o h n o ib la r i 
ishtirokidagi maxfiy kengashda Xiva xonligini bosib olishga q aro r qilinadi. 
1873-yili m a y oy id a ruslar Xiva shahrini egallaydilar.
Bu esa kuchayib boray o tg an Rossiya davlatining o sonlikcha o 'lk a n i 
o 'z t a ’s ird o irasig a o 'tk azish im konini berdi. 1917-yilgi S a n k -P e te rb u rg d a
y u z b e r g a n O k t a b r t o ' n t a r i s h i R o ssiy a d a v la ti t a r i x i d a S h o ' r o l a r
h u km ronligiga asos soldi.
Bu d a v rd a yuz b e rg a n v o q ealar bir t o m o n d a n o 's h a davr rasm iy 
hujjatlarida m ahaliiy xalq vakillari va rossiyalik m ualliflar t o m o n i d a n
tu rlic h a yoritilgan. M a n a sh uning u c h u n h a r m a n b a alohida o'rganilishi, 
turli t o m o n la r q a r a s h la ri o 'z a r o qiyosiy tahlil qilinishi m aqsadga muvofiq. 
U sh b u dav r voqealari keyingi davr adab iy o tlarid an h a m turlicha talqin 
e tib kelindi. C h u n k i , ularga siyosiy t u z u m tazyiqi j u d a k uchli edi. 
0 ‘z b e k isto n n in g m ustaqillikka erishishi bilan m u sta m la k a davri tarixini 
xolislik va o d ilo n a ta rz d a yoritish im koni yaratildi.

Download 6,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   234   235   236   237   238   239   240   241   ...   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish