A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a



Download 6,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet349/420
Sana31.12.2021
Hajmi6,54 Mb.
#275149
1   ...   345   346   347   348   349   350   351   352   ...   420
Bog'liq
--Manbashunoslik.Abdumajid Madraimov

5 .3 .4 .  «Tarixnoma»
T arix n o m a” 
yoki  “ Zayli  Z afarnom a”  ( “ Z afam om a"ga qo'sh im cha”) 
cb ataladigan  m u h im  
tarixiy asar muallifi  Xoja Tojuddin  as-Salmoniydir.
yetuk 
xattot 
bo'lib,  MuzafTariylar1  saroyida,  devoni  inshoda  xizmat
J j J 3.  j ^ 3 - y i l l a r d a   F o rs.  K irnion  va  K u rd isto n n i  id o ra   qilg an   sulola.  A soschisi 
MubonzKldin  ibn  MuzalTar (1 3 1 3 -1 3 5 9 ).
197


qilgan. A m irTem ur Sherozni egallab,  MuzafTariylarsulolasi barham topgandan 
keyin  1393-yiIi  boshqa  ilm  ahli  bilan  Samarqandga  olib  kelingan  va  saroy 
xizmatiga tayinlangan.  1409-yili mart oyida am irlar isyoni bartaraf etilgach. 
oliy  hokimiyat  Shohruh  M irzo  Xoja  Tojuddin  as-Salm oniy  uning  amri 
bilan  Hirotga  olib  ketiladi  va  oliy  hukm dom ing  topshirig'i  bilan  o'zining 
mazkur asarini  yozishga  kirishadi.  Lekin,  uni  tam om lay  olmaydi.  Oradan 
k o'p vaqt  o'tm ay,  saroyda  vazir  Faxruddinga  qarshi  uyushtirilgan  fitnada 
qatnashganlikda ayblanib, qamalib qoladi va jazoga tortiladi.
Xoja  Tojuddin  as-Salmoniy  m azkur  asarida  Am ir  Tem um ing  so'nggi 
yillari va Shohruh  Mirzoning tarixini yozishni  niyat qilgan edi.  Lekin, taqdir 
taqozosi  bilan  maqsadiga  erisha  olmaydi.  Faqat  1 4 0 4 -1409-yillar  tarixini 
yozib  bitirishga  ulguradi,  xolos.  Asarda  1404-yilda  Xitoyga  yurish  oldidan 
Konigilda  o'tgan  katta  tantanalar,  shahzodalar  Ulug'bek,  Ibrohim  Sulton, 
Ijil  Mirzo,  Sidi  Ahmad,  Pirm uham m ad  va  M irzo  Boyqarolaming  nikoh 
to'ylari,  Xitoyga  yurishning  boshlanishi,  hazrat  sohibqiror.ning  18-fevral
1405-yilgi  vafotidan  keyingi  og'ir  ahvol,  Xalil  Sultonning  noqonuniy  yo'l 
bilan oliy hokimiyatni egallab olish voqealari batafsil bayon etiladi. Voqealar 
tafsiloti  1408-yil  mart  oyida  Xalil  Sultonning  am ir  Xudoydod  boshliq  bir 
guruh  fitnachi  am irlar tarafidan  asir olinishi  haqidagi  hikoya  bilan  tugaydi.
Xoja Tojuddin as-Salmoniyning “Tarixnoma” asari bizningzamonimizgacha 
uch  nusxada  yetib  kelgan.  Ulardan  biri  suqutli  va  shu  kunlarda  Angliyaning 
muzeyida  (lnv.№   159)  saqlanmoqda.  Yana  ikkitasi  Turkiyada,  Istanbuldagi 
Sulaymon  Fotih  (Inv.№ 4305) va  Lala  Ismoil  afandi  kutubxonalarida  (Inv.№ 
304)  saqlanadi.  Birinchi  nusxa  suqutli,  ikkinchisi  to'la.
A sar  G .R .R y o m e r  to m o n id an   nem is  tiliga  1956-yili,  Ismoil  Aka 
tom onidan  1988-yili  turk  tiliga  va  Z .M .B uniyatov  tom onidan  1991 -yili 
m s  tiliga  erkin  tarjim a  qilingan.

Download 6,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   345   346   347   348   349   350   351   352   ...   420




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish