A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

Tarixiy m a’lumotlardan Xiva xoni A nushaxonning 1681 va 1686-
yillari Buxoro xonligi hududlariga bostirib kirishi, 1681-yili Buxoro
atrofidagi tumanlar va Buxoro shahristonining bosib olinishi, 1686-yilj
Samarqand, Qarshi va Shahrisabzning bosib olinishi va buning oqibatida
xalq va hukumatning o g ‘ir ahvolga tushib qolishi haqidagi m a’lumotlar
diqqatga sazovordir.
Asarda mamlakatning ijtim oiy-iqtisodiy ahvoliga oid m a’lum otlar ham
uchraydi. H unarm andchilik, m isgarlik, kim uxtgarlik, b o 'y o q ch ilik -
sabbotiy, gilkorlik, kavushdo'zlik, zardo'zlik, qassoblik, karbozfurushlik,
attorlik, zarkashlik, bazzozlik, tem irchilik, xirgohtaroshlik, naqqoshlik,
sarroflik, jom aboflik, muhrgarlik va boshqalar, xoja Ubaydulla Ahror
avlodining m ol-m ulki haqida m a’lum otlar uchratamiz. Ashtarxoniylar
davlati tuzilishi, xususan otalik, mustavfiy, parvonachi, mirohur, dodxoh,
to'qsabo, sipohsalor, sudur, faqih, a’lam , muftiy, qozi askar, rais, kitobdor,
mudarris, m utavaliy, yuz b osh i, miri hazar, voqeanavis va boshqa
mansablar haqida o ‘ta qim m atli m a’lum otlar mavjud.
Tazkirada keltirilgan Buxoro va Samarqand shaharlarining topografiyasi
haqidagi m a’lum otlar ham diqqatga sazovordir. M asalan, Samarqand
guzarlaridan Degrezon, Hovuzi sangin, Bo'ston Bolo, Mir Said oshiq,
Kimuxtgaron, Bo'stoni xon, Gavkashon, Sobunxona, Attoron, Sangtaroshon,
Xon Said im om , Labi hovuz, Darvozayi ob guzarlari tilga olinadi. Buxoro
va Samarqanddan tashqari, Amir Tem ur va Shayboniy Abdullaxonning
Qarshi va Shahrisabzni obod qilish yo'lida olib borgan ishlari ham tilga
olinadi. «Nasaf, - deb yozadi M aleho, — obod viloyat. Uning obodonchiligi
shu darajadaki, ta’rif va tavsifga muhtoj emasdir. Masjid va sardobadan