A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

Akbar davrida o ’tgan shoirlar haqida to ’plagan materiallarini b eigan va
undan mazkur tazkiraga o ’z n om in i q o ’shishini iltim os qilgan. Ushbu
materiallar ikkinchi tarzkiradan 16 varaq joy olgan. «Nusxayi zeboyi
Jahongiriy*ning yaxshi q o ’lyozm a nusxasi 1665-yilda Shohijahonobodda
ko’chirilgan va shu kunlarda «Indiya ofTis* kutubxonasida saqlanm oqda.
Mutribiyning uchinchi asari «Xotiroti Mutribiy» deb ataladi va m uallif
uni 1627-yil 25 fevral kuni yozishga kirishgan. Asar m uallifning Lohurda
turgan paytida podshoh Jahongim ing 24 majlisida ko’tarilgan masalalar
haqida hikoya qiladi. U nda M ovarounnahm ing XVII asm ing birinchi
yarmidagi ijtim oiy-siyosiy ahvoli va m adaniy hayoti, Sam arqandning
osori-atiqalari va uning o ’sha davridagi ahvoli haqida o ’ta qim m atli dalil
va m a’lumotlar keltiriladi. Shulardan ba’zilarini keltirib o ’tam iz.
Jahongir podshohni Buxoro va Balx xonlarining hamda ularga yaqin
amirlar va Juybor xojalarining shaxsiy hayoti, turmushi va fe ’I-atvori
ко proq qiziqtirgan. Shuningdek, u boshqa Boburiy podshohlar kabi,
Buxoro va Balx xonlarining qiyofasini chizdirish bilan shug’ullangan.
asalan, 18-chi xotirotda quyidagilam i o ’qiymiz: «Kunlardan bir kuni
Podshohning ostonasiga bosh q o ’ygani borgan edim . Podshoh qandaydir
67

---

suratlami diqqat bilan tam osha qilib o'tirgan ekan. Menga «o'ltir!*, deb
ishorat qildilar. So'ng suratlami m en tarafga o'girib so'radilar; «Diqqat
bilan qarab ko'rchi, bular kim lam ing suratlari ekan?* Qarab ko'rsam
ulaming biri Abdullaxon o'zbek (Abdullaxon soniy, 1583—1598), ikkinchisi
(uning o'g'li) Abdum o'm inxonning surati ekan. Podshoh m endan so'radi: