A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

182

---

A b u  
Said 
Minzo(1451—1469),Sulton Husayn Mirzo(1459—1506)davridadavlat 
nisbatan 
maricazlashgan edi va xalqaro obro'ga ham ega edi.
XV 
asm in g  
80-yillaridan  boshlab,  o 'z aro   ham jihatlik  ju d a  susaydi. 
M o v aro n n ah m in g  
b ir o 'z id a   deyarli  uch ta  m ustaqil  davlat  bo'lib,  ularda 
Sulton Abu Said  M irzoning o'g'illari  Sulton Ahm ad  M irzo Sam arqandda, 
U m a rsh av x 
M irzo  F arg'onada va Sulton  M ahm ud  M irzo  Hisor,  Xuttalon 
ham da 
Badaxshonda  hokimi  m utlaq  hisoblanar  edilar.
A m i r  
T e m u r   va  T e m u r i y l a r   d a v r id a   h a m   y e r - s u v   h a m d a  
h u n a rm a n d c h ilik  
korxonalarining  k atta  qism i  podsh o h   x on ado ni  va 
badavlat  kishilar  q o 'lid a  bo'lib,  m ehnatkash  xalq  ularning  yerini  ijaraga 
olib kun kechiraredi.  U larxiroj, dorug'agi,  m irobona, jo n  solig'i, avorizot, 
boj, tam g'a, zakot, peshkash, sovari  kabi soliq va jarim a to'lashar,  hukumat 
va  katta 
yer  eg alarin in g  
turli-tu m an   yum ushlarini  bajarishar  edilar.
A m ir 
T em ur davrida davlat  tepasida  rasman Chingiz avlodidan bo'lgan 
Suyurg'atm ish 
(1370-1 3 8 0 )  va  Sulton  M ahm udxon  (1 3 8 0 -1 4 0 2 )  turdi. 
Keyincha  xon  ko'tarish  tartibi  b ekor  qilindi  va  oliy  hu k m d o r  o 'z in i 
podshoh  deb  e ’lon  qildi.  Viloyat  va  tum anlarda  hokim iyat  m arkaziy 
hukumat 
tarafid an  
tayinlangan  d o ru g 'alar qo'lida  bo'ldi.  Davlat  ishlari, 
asosan 
turli 
muassasa  — devonlar,  devoni  oliy —  m arkaziy  ijroiya  ongani, 
devoni  mol  —  m oliya  ishlari  m ahkam asi  va  devoni  tavochi  —  harbiy 
ishlar 
m ahkam asi 
va boshqalar qo'lida  bo'lgan.  D in,  shariat  bilan  bog'liq 
ishlar 
qozi  va 
shayxulislom  qo'lida  edi.
Amir  T em ur  va  T em uriylar  davrida  M ovarounnahrdagi  S am arqand, 
Shahrisabz,  Buxoro  kabi  shaharlar  iqtisodiy  va  m adaniy jih atd an   o'sdi, 
hunarmandchilik  va  savdo-sotiq  rivoj  topti.  M ovarounnahm ing  Xitoy, 
Hindiston, Arabiston m am lakatlari,  M o'g'uliston,  Oltin O 'rd a va Yevropa 
mamlakatlari  bilan  iqtisodiy  va  m adaniy  aloqalari  kengaydi.  Bu  davrda 
ilm-fan  va  m adaniyat  rivojlandi.  N izom iddin  Shom iy  va  Hofizi  Abru, 
Sharafuddin  Ali  Y azdiy  va  A bdurazzoq  S am arq an d iy ,  M u h am m ad 
Mirxond va G 'iyosiddin  X ondam ir kabi  muarrix olim lari, Alisher Navoiy 
va Abdurahm on Jom iy,  Bisotiy Sam arqandiy va Xoja  Ism atulla  Buxoriy, 
Shayx  Ahmad  Suhayliy  va  K am oluddin  Binoiy  kabi jud a  k o 'p   iste'dodli 
shoir va  olim lar yetishib  chiqdi.