cho‘kma
hosil
qiadi
4.
Fe(OH)
3
ni
sulfat
kislotada erishi
Fe(OH)
3
↓+3
H
2
SO
4
=Fe
2
(SO
4
)
3
+6
H
2
O
Cho‘kma
eriydi
Xulosa:
Fe(II)- tuzlardan ishqor eritmasini qo‘shib Fe(OH)
2
↓, Fe(III)-
tuzlardan ishqor eritmasini qo‘shib Fe(OH)
3
↓ cho‘kmalarini olish mumkin.Kislota
eritmasida cho‘kmalar eriydi.
Laboratoriya ishi.
Mavzu:Ikki va uch valentli temir tuzlarini olish.
Kerakli jihozlar:
probirkalar,
probirkalar uchun shtativ,pipetkalar.
Reaktivlar:
FeSO
4
,K
3
(Fe(CN)
6
), K
4
(Fe(CN)
6
), FeCl
3
,NH
4
SCN.
Ishning borishi:
1.Probirkaga yangi tayyorlangan FeSO
4
eritmasidan 3-5 tomchi quyamiz va uning
ustiga qizil qon tuzi K
3
(Fe(CN)
6
), eritmasidan bir necha tomchi qo‘shamiz.Turunbul
ko‘ki Fe
3
(Fe(CN)
6
) hosil bo‘lishini kuzatamiz.Bu reaksiya Fe
2+
ioniga sifat reaksiya
hisoblanadi.
2.a)Probirkaga FeCl
3
eritmasidan 2-3 tomchi quyamiz va ustiga sariq qon tuzi
K
4
(Fe(CN)
6
) eritmasidan bir tomchi qo‘shamiz.Berlin lazuri Fe
4
(Fe(CN)
6
) hosil
bo‘lishini kuzatamiz.Bu reaksiya Fe
3+
ioniga sifat reaksiya hisoblanadi.
b) Probirkaga FeCl
3
eritmasidan 5-6 tomchi 0,01 NH
4
SCN
eritmasidan
tomizamiz.Eritmada Fe(SCN)
3
hosil bo‘lganligi uchun qizil rangga bo‘yaladi.Bu
reaksiya Fe
3+
ioniga sifat reaksiya hisoblanadi.
№
Tajriba
nomi
Reaksiya tenglamasi
kuzatish
1.
Fe
2+
ioniga
sifat
reaksiya
FeSO
4
+K
3
(Fe(CN)
6
)=Fe
3
(Fe(CN)
6
)+3K
2
SO
4
Turunbul
ko‘ki
Fe
3
(Fe(CN)
6
)
hosil bo‘ladi.
2.
Fe
3+
ioniga
sifat
reaksiya
4FeCl
3
+3K
4
(Fe(CN)
6
)=Fe
4
(Fe(CN)
6
)+12KCl Berlin lazuri
Fe
4
(Fe(CN)
6
)
hosil bo‘ladi.
3.
Fe
3+
ioniga
sifat
reaksiya
FeCl
3
+3 NH
4
SCN=3NH
4
Cl
+ Fe(SCN)
3
Fe(III)-
rodanit-
Fe(SCN)
3
hosil bo‘ladi.
Xulosa:
K
3
(Fe(CN)
6
) eritmasi Fe
2+
ioni uchun, K
4
(Fe(CN)
6
) va NH
4
SCN eritmalari
Fe
3+
ioni uchun reaktiv hisoblanadi.
Nazorat savollari:
1.Temirning kimyoviy elementlar davriy jadvalida tutgan o‘rniga qarab tavsiflang.
2. Nima uchun temir tirik organizm uchun muhim sanaladi?
3.Temir turli konsentratsiyali nitrat kislota bilan ta’sirlashganda nima uchun
har xil
azot birikmalari ajraladi?
4. Temir inson organizmida qanday oksidlanish darajasiga ega bo‘ladi”
5.Mevalar tarkibida temir borligini qanday isbotlash mumkin?
Foydalanish uchun tavsiya etiladigan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019- yil 29- apreldagi “O‘zbekiston
Respublikasi Xalq ta’limi tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini
tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF-5712-son
Farmoni
.
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018- yil 5- sentabrdagi “Xalq ta’limini
boshqarish tizimini takomillashtirish bo‘yicha qo‘shimcha
chora-tadbirlar
to‘g‘risida”gi PF-5538-son Farmoni.
3. Vazirlar Mahkamasining 2019- yil 13- maydagi “Maktabgacha, umumiyo‘rta,
o‘rta maxsus, kasb-hunar va maktabdan tashqari davlat ta’lim muassasalari pedagog
kadrlarini attestatsiyadan o‘tkazish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi
392-son
Qarori
.
4. Vazirlar Mahkamasining 2018 -yil 8 -dekabrdagi “Xalq ta’limi tizimida ta’lim
sifatini baholash sohasidagi xalqaro tadqiqotlarni tashkil etish chora-tadbirlari
to‘g‘risida”gi 997-son
Qarori
.
5. I.R.Asqarov, N.X.To‘xtayev, K.G‘opirov .7-sinf Kimyo. "Sharq" nashriyot -
matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati. Toshkent 2017-
5. I.R.Asqarov, N.X.To‘xtayev, K.G‘opirov .8 kimyo.
“Sharq” nashriyot – matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati.
Toshkent 2017
6. I.R.Asqarov, K.G.G‘opirov, N.X.To‘xtayev.
Toshkent “O‘zbekiston” 2019. 9-sinf kimyo umumiy o‘rta ta’lim maktablari
o‘quvchilari uchun darsligi
7. S.Masharipov, A.Mutalibov, E.Muradov, H.Islomova. G‘ofur G‘ulom nomidagi
nashriot- matbaa ijodiy uyi. . «Organik kimyo». O‘rta ta’lim muassasalarining 10-
sinfi va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarining o‘quvchilari uchun
darslik. «Sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi, Toshkent, 2017 .
8. S.Masharipov, A. Mutalibov, E. Muradov, H. Islomova. G‘ofur G‘ulom
nomidagi nashriot- matbaa ijodiy uyi. «Umumiy kimyo». O‘rta ta’lim
muassasalarining 11-sinfi va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarining
o‘quvchilari uchun darslik. «Sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi,
Toshkent, 2018
9. A.Abdusamatov. Organik kimyo.
Toshkent – “ Talqin” - 2005
10. DTMning 2019-2021 yillarda tavsiya qilgan testlari.
11.Shiver va Atkins. (2008). Anorganik kimyo. (To‘rtinchi nashr). Mc Graw Hill.
12.Foist L. (2019). Temirning allotroplari: turlari, zichligi, ishlatilishi va faktlar.
O‘qish. Qayta tiklandi: study.com
13.Jayanti S. (s.f.). Temirning allotropiyasi: termodinamika va kristalli tuzilmalar.
Metallurgiya. Qayta tiklandi: engineeringenotes.com
14.Nanoshel. (2018). Temir nanoSIM quvvati. Nanoshel.com saytidan tiklandi
15.Vikipediya. (2019). Temir. Qayta tiklandi: en.wikipedia.org
16.Shropshir tarixi. (s.f.). Temir xususiyatlari. Qayta tiklandi: shropshirehistory.com
17.Doktor Xam Styuart. (2019). Temir element faktlari. Qayta tiklangan:
chemicool.com
18.Frantsiska Spritzler. (2018 yil, 18-iyul). Temirga boy bo‘lgan 11
foydali oziq-
ovqat. Qayta tiklandi: healthline.com
19.Lenntech. (2019). Davriy jadval: temir. Lenntech.com saytidan tiklandi
20.
1
N.A.Parpiеv, A.G.Muftaxov, X.R.Raximov. Anorganik kimyo. Toшkеnt
«O‘zbеkiston» 2003
Do'stlaringiz bilan baham: 
