A ashirov, sh. Atadjanov

surilgan primitiv m adaniyatlarning turg‘unligi t o ‘g ‘risidagi
qarashlar hayotdagi mavjud faktlarga to ‘g ‘ri kelavermaydi.
Chunki, har qanday turg‘un deb hisoblangan madaniyatda ham
rivojlanib borayotgan urf-odatlar va ko‘rinishlarni uchratish
mumkin. Mashhur antropolog olimning ta’kidlashicha, qaysidir
bir hindu qabilasining madaniyati rivojlangan Yevropa xalqlari
madaniyatidan-da murakkabroq ko‘rinishga ega. Odatda, ularning
biri yozm a adabiy merosga ega bo‘lsa, ikkinchisida bunday
ko‘rinish mavjud emas. Shubhasiz bu madaniyatlararo o ‘zaro
farqdan o ‘zga narsa emas.

---

Boas madaniyatiii tadqiq qilishda turli-tuman urugiar va
xalqlar madaniyatlarini o'rganishda yaxlit bir tizimli konsepsiya
va umumiy nazariyani q o‘llash mumkin emas, degan muhim
g ‘oyani ilgari surgan. U «biz butun insoniyat m adaniyati
taraqqiyotining umumiy qonuniyatlarini yaratishdan aw al lokal
madaniyatlarning rivojlanish jarayonini to ‘liq anglab yetmog'imiz
zarur»,—deb yozgan edi. Shu bois Boas butun umri davomida
garchi bu fanning asosiy maqsadi b o im a sa -d a , m a’lum bir
tarixiy-geografik mintaqadagi m a’lum bir madaniyat etnolo-
giyasini liar tom onlam a mukammal o ‘rganishga undagan.
Boasning fikricha, madaniyat kishilarning voyaga yetish
jarayonida o'zlashtiradigan va o ‘zlarining madaniy xususiyati
deb etirof etadigan rnunosabatlari yig‘indisidir. Qolaversa, uning
fikricha, bizning tilim iz, bilim im iz, e ’tiqodim iz va hatto bizning
ehtiroslarimiz ham bizga tegishli b o ‘lgan jam oaviy hayotimiz va
xalq tarixini to'liq anglatm asligini etn ologik m a ’lum otlar
tasdiqlaydi. Shunday qilib, Boasning m ulohazalari