A. A. Omonov, Т. М. Qoraliyev kredit va banklar

12.4.5. Trast operatsiyalari
Xalqaro bank amaliyotida banklar mijozlaming topshirqlariga 
asosan trust operatsiyalarini, ya’ni ulaming ishonchli vakili sifatida 
xizmatlami bajaradi.
Tijorat banklarida trast - bolimlari trast operatsiyalari doirasida 
quyidagi uch yo‘nalishdagi ishlami bajaradi:
- mijozlaming vasiyatlariga binoan ulaming meroslarini 
boshqarash;
- ishonchli vakil sifatida xizmatlami bajarish va otaliqqa olish;
- agentlik (vositachilik) xizmati.
Mijozlaming 
vasiyatlariga 
binoan 
ular ning 
meroslarini
boshqarish.
 
Meroslami boshqarishda ulaming asosiy vazifalari sud 
qarorini olish, meros bilan bog‘liq mol - mulklami butligi va xafsizligini 
ta’minlash, mamuriy xarajatlami amalga oshirish, qarzlami toiash yoki 
undirish, mol - mulk bilan bogliq soliqlami toiash va vasiyatchining 
merosxo'rlariga tegishli xizmatlami ko‘rsatish va yordam berish. 
Masalan, amaliyotda bunday holat mulkdoming farzandlari voyaga 
etmaganda erta olamdan ko‘z yumushi natijasida vujudga kelishi 
mumkin.
234

---

Mijozning ishonchli vakili sifatida ishlarni bqjarish yoki
shartnoma asosida vaqtinchalik mol - mulkini boshqarish.
 
Bu
shakldagi operatsiyalar mijoz uzoq muddatga safarga yoki jismoniy 
zaifligi oqibatida o‘ziga tegishli mol - mulk (uy - joy, mashina, uy 
hayvonlari va boshqalar)ni boshqarish imkoniyatiga ega bo‘lmagan 
holatda yuz beradi.
Agentlik (vositachilik) xizmati.
1. Qimmatli qog‘ozlami saqlashga qabul qilish.
2. Qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha daromadlarni undirish.
3. Qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha olinadigan daromadlar haqida 
benefitsarga ma’lumot berib turish.
4. Muddati tugagan qimmatli qog‘ozlami so‘ndirish.
5. Qimmatli qog‘ozlami sotish va sotib olish.
6. Benefitsaming hisobvaraqlari bo‘yicha to‘lovlami amalga 
oshirish.
7. Sug‘urta polislarini rasmiylashtirish.
8. Seyflami ijaraga berish.
Yakunlovchi fikr sifatida ta’kidlash mumkinki, har qanday 
iqtisodiyotda banklaming noaananaviy operatsiyalarini rivojlanishiga 
qator omillar ta’sir qiladi. Xususan, milliy valutaning xorijiy valutalarga 
nisbatan kursining barqarorligi, real inflatsiya darajasining xalqaro 
amaliyotda umumqabul qilingan me’yorlarini ta’minlanishi, bank 
tizimiga aholi va mijozlar ishonchining mustahkamligi kabilar shular 
jumlasidandir.