A. A. Omonov, Т. М. Qoraliyev kredit va banklar

12.4.3. Kontokorrent operatsiyalari
Banklaming noaanaviy operatsiyalaridan biri 
kontokorrent
operatsiyalar
hisoblanadi. Kontokorrent (overdarft) operatsiyalarda 
mijozlaming banklardagi talab qilib olinguncha saqlanadigan depozit 
hisobvaraqlari bo‘yicha ma’lum miqdorda debet qoldiq (overdraft) 
qolishiga ruxsat beriladi. Albatta, bu iqtisodiy jarayon bank va mijoz 
o‘rtasida tegishli shartnoma asosida rasmiylashtiriladi, kontokorrent 
shartnomasiga binoan mijozning talab qilib olinguncha saqlanadigan 
depozit hisobvaraqlarida mablagiar mavjud boimagan holda, unga 
toiovlami amalga oshirish uchun tegishli summani debet qoldig‘i 
hisobidan o‘tkazilishigayo‘1 qo‘yiladi.
Kontokorrent (overdraft) operatsiyalarida mijozning talab qilib 
olinguncha saqlanadigan depozit hisobvaragining aktiv qismida qolgan 
qoldiq asosida bank hisobiga tegishli foiz hisoblanadi. Mijoz tomonidan 
sotilgan tovarlar va ko‘rsatilgan xizmatlar uchun kelib tushgan 
mablagiar uning talab qilib olinguncha saqlanadigan depozit 
hisobvarag‘i tushishi orqali debet qoldiq (overdraft) summasi yopiladi.
Shu tariqa, bank va mijoz o‘rtasida tuzilgan shartnomada 
kelishilgan muddat davomida kontokorrent (overdraft) operatsiyasi 
amalga oshiriladi. Uning ishtirokchilari bank va bankning mijozi 
hisoblanib, bank kontokorrent (overdraft) shartnomasini tuzayotganda 
mijozning moliyaviy holati, 
balansining likvidligi va boshqa 
mezonlariga alohida e’tibor qaratadi. Bunda asosan bank bilan uzoq 
yillardan buyon hamkorlik qilib kelayotgan va asosli to io v qobiliyatiga 
ega boigan hamda ishonchli mijozlari yuqori mavqeyiga ega boiadi.
Kontokorrent (overdraft) operatsiyalarining qator afzalliklari 
mavjud boiib, ulaming asosiylari quyidagilar hisoblanadi:
- mijozning qisqa muddatli moliyaviy resurslarga boigan 
ehtiyojini ta’minlaydi va qo‘shimcha hujjatlami rasmiylashtirish uchun 
ketadigan vaqt va moliyaviy mablagiami tejash imkoniyatini beradi;
232

---

-
banklarga moliyaviy mablagiami ishonchli va samarali 
maqsadlarga joylashtirish imkoniyatini berish bilan birga, qo‘shimcha 
foyda olishga sharoityaratadi.