A. A. Mustafaqulov, S. O. Eshbekova, N. M. Jo’rayeva, J. K. Ibragimov

47.
 
Yung tajribasida ekran qanday masofaga surilganda yangi 
interferensiya manzarasida 5-yorug‘ yo‘l, interferensiya manzarasidagi 3-
yo‘l bilan ustma ust tushadi? 
48.
 
Interferensiya manzarasini hosil qilayotgan nurlarning birini 
yo‘liga qalinligi d=12 mkm bo‘lgan shisha plastinka joylashtirilgan. 
Shishaning sindirish ko‘rsatkichi n=1.5. Shisha 
=
λ
750 nm to‘lqin 
uzunlikdagi perpendikulyar ravishda tushadi. Interferensiya manzarasi 
nechta yo‘lga suriladi? 
49.
 
Optik yo‘l farqi 
∆
x=1.8 mkm teng bo‘lganda ko‘rinadigan 
yorug‘lik maksimal kuchayadigan xamma to‘lqin uzunliklari topilsin. 
(0.76=0.38 mkm). 
50.
 
Ikki yassi parallel plastinkalar orasida 
α
=30
0
burchakli havo opna 
hosil qilgan. Plastinkalardan biriga normal ravishda 
=
λ
0.6 mkm to‘lqin 
uzunlikdagi monoxromatik yorug‘lik tushadi. Plastinkalar bir-biriga tokka 
chiziqdan qanday masofada qaytgan yorug‘likda kuzatiladigan ikkinchi 
yorug‘ va yo‘l hosil bo‘ladi? 
Tekshirish uchun savollar 
1. To‘lqinlar superpozitsiyasi prinsipi nimadan iborat? Qanday 
to‘lqinlarga kogerent to‘lqinlar deyiladi. To‘lqinlar interferensiyasi nima? 
2. Qanday shartlar bajarilganda interferensiyaning maksimum va 
minimumlari kuzatiladi? 
3. Nima uchun ikki o‘zaro bog‘liq bo‘lmagan yorug‘lik manbalaridan 
interferensiya manzarasi kuzatilmaydi? Optikada kogerent yorug‘lik 
manbalari qanday hosil qilinadi? Kogerent to‘lqinlarning hosil qilishni 
qanday usullarini bilasiz? 
4. Yupqa plyonkada yorug‘lik interferensiyasi qanday yuz beradi? 
Nyuton halqalari qanday vujudga kelishini tushuntiring. O‘tgan va qaytgan 
nurlardagi interferension manzaralarning farqi nimadan iborat? 
5. Yorug‘lik difraksiyasi nima? Gyuygens prinsipi nimadan iborat? 
Frenel - bu prinsipiga qanday qo‘shimcha kiritdi? 

---

222 
6. Frenelning zonalar metodi nimadan iborat? Bu metod yordamida 
yorug‘likning to‘g‘ri chiziqli tarqalish, oddiy to‘siqlardagi difraksiya qanday 
tushuntiriladi? 
7. Fraungofer difraksiyasi nima? Bir tirqishdan va difraksion 
panjaradan difraksion manzaralar qanday ko‘rinadi? Bu manzaralarda 
maksimum va minimumlar qanday holatlarda kuzatiladi? 
8. Tabiiy nur qutblangan nurdan nima bilan farq qiladi? Ikki muxit 
chegarasidan qaytgan nurning qutblanish darajasi nimaga bog‘liq bo‘ladi? 
Bryuster qonuni tariflang. 
9. Qanday moddalarda ikki nur sindirish hodisasi sodir bo‘ladi? Oddiy 
va nooddiy nurlar bir-biridan nima bilan farq qiladi? Mallyus qonunining 
ma`nosi qanday? 
10. Qanday moddalarda qutblanish tekisligini burilishi yuz beradi? 
Qutblanish tekisligining burilish burchagi nimaga bog‘liq?