A. A. Mustafaqulov, S. O. Eshbekova, N. M. Jo’rayeva, J. K. Ibragimov

13.
 
Ma`lum vaqt oralig‘ida massasi 0.2 kg bo‘lgan jism bikrligi K=32 
N/m prujinada N=60 marta tebranganda amplituda n=2 marta kamaygan 
bo‘lsa, so‘nuvchi tebranishning davri topilsin. 
14.
 
Massasi m=0,5 kg ga teng jism birligi K=32 N/m bo‘lgan 
prujinada erkin tebranma harakat qilmoqda. Agar ikki to‘liq tebranish 

---

192 
uchun ketgan vaqt davomida jismni tebranish amplitudasi n=20 marta 
kamaygan bo‘lsa, erkin tebranishlar davri topilsin. 
15.
 
Moddiy nuqtaning N=50 tebranishdan so‘ng tebranishlar 
amplitudasi n=3 marta kamaygan. Shartli tebranish davri T=1 s. So‘nish 
koeffitsiyenti va relaksasiya vaqti topilsin. 
16.
 
m=0.2 kg massaning jism bikrligi K=50 N/m bo‘lgan prujinaga 
osilib moyga tushirilgan agar moyning ichki ishqalanish koeffitsiyenti 
r=0.5 kg/s bo‘lsa jismning tebranish chastotasi topilsin. 
17.
 
Moddiy nuqta N=16 to‘liq tebranganidan so‘ng uning amplitudasi 
A
1
=20 sm dan A
2
=4 sm gacha kamaygan. So‘nish koeffitsiyenti 
β
=0.1 
moddiy nuqtaning harakat qonuni hosil qilinsin. 
18.
 
Tebranayotgan moddiy nuqtaning harakat tenglamasi x=0.3 e
-0,2t
cos5t, sm. Siljish maksimal bo‘lgan vaqtni, moddiy nuqta to‘xtagunga 
qadar o‘tgan yo‘lini tebranma sistemaning asilligi topilsin. 
19.
 
Fuko tajribasini shimoliy qutbda uzunligi l=9.8 m bo‘lgan 
matematik mayatnik yordamida o‘tkazishga qaror qilindi deb faraz 
qilaylik. Mayatnik tebranish tekisligi 4
o
ga burilishi uchun ketgan vaqt 
ichida tebranish amplitudasi n=2 marta kamayishi mumkin. Shu 
tajribaning o‘tkazishga yaraydigan mayatnikning asilligi topilsin. Tajriba 
boshlangandan so‘ng bir soat o‘tgach, mayatnik tebranish amplitudasi 
necha marta kamayadi?