A. A. Kaxxarov, yu. Sh. Avazov, U. A. Ruziyev

Zamonaviy kompyuterlarning qiyosiy ko‘rsatkichlari
1.1-jadva

Ko‘rsatkichlar	Kompyuter gurublari
	Super kompyuterlar	Katta I Kichik kompyuterlar kompyuterlar		Mikro kompyuterlar
Unumdorlik MIPS	1000 - 1000 000	100 - 10 000	10 - 1000	10 - 200
TX sig‘imi, Mbayt	2000 - 100 000	512- 10 000	128 - 4096	128 - 2048
Tashqi XQ sig'imi, Gbayt	500 - 50 000	100 - 10 000	100-1000	100 - 1000
Razryadligi, bi!	64 - 256	64 - 128	32 -128	32 -128

Tarixiy birinchi katta EHM paydo bo‘lgan, ulaming element asosi elektron lampalardan to yuqori darajada integrallashtirilgan integral sxemalargacha bo‘lgan yo‘lni bosib o‘tdi.
ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) birinchi katta EHM 1946-yili yaratilgan. U mashinaning og‘irlig‘i 30 tonnadan ortiq bo‘lib, sekundiga bir necha yuz amal tezligiga ega bo‘lgan, tezkor xotirasi esa 20 ta son sig'imida bo‘lgan, katta zalda 150 m² atrofidagi maydonni egallagan.
Katta kompyuterlaming unumdorligi qator masalalami yechish uchun yetarli bo‘lmay qoldi (ob-havoni bashorat qilish, murakkab mudofaa majmualarini boshqarish, biologik tadqiqotlami, ekologik tizimlarni modellashtirish). Shu sabablar superkompyuteriarni, eng quwatli hisoblash tizimlarini loyihalashtirib ishlab chiqishga olib kelib, ularni hozirgi vaqtda ham jadallik bilan rivojlantirilmoqda.
1970-yillarda paydo bo‘lgan kichik kompyuterlaming paydo bo‘lishiga sabab, bir tomondan element asosining keskin rivojlanishi bo‘lsa, ikkinchi tomondan qator ilovalar uchun katta kompyuter­larning resurslarini ortiqchalik qilishi bo‘ldi. Kichik kompyuterlami ko‘pincha texnologik jarayonlarni boshqarish uchun ishlatiladi. Ular ancha ixcham va katta kompyuterlarga nisbatan ancha arzon. Element asosining, texnologiyaning va arxitekturaviy yechimlarning keyingi yutuqlari tufayli supermini kompyuterlami paydo boiishiga olib keldi - ular oichami, arxitekturasi va narxi bo‘yicha kichik kompyuterlar guruhiga tegishli bo‘lsa ham, ammo unumdorligi bo‘yicha esa katta kompyuterlarga tenglasha olgan,
1969-yilda mikroprotsessorlaming ixtiro qilinishi 1970-yillarda у ana bir kompyuterlar guruhi - niikrokoin pyuterlarni paydo bo‘lishiga olib keldi. Aynan mikroprotsessorlaming mavjudligi mikrokompyuterlarning aniqlab beruvchi belgi bo‘lib qolishiga xizmat qildi. Hozir mikroprotsessorlar barcha kompyuter guruhlarida ishlatiladi.
Ba'zi kompyuter guruhlarining hozirgi holatini qisqacha ko‘rib chiqamiz.