A. A. Ismailov Ta’lim sifatini baholash bo‘yicha xalqaro tadqiqotlarni amalga oshi rish

+
–
300 MJ/m
2
28
+
–
2%
450
+
–
40 mm
B
qiyalik
7200
+
–
400 MJ/m
2
18
+
–
3%
450
+
–
50 mm

---

92
Topshiriqning umumiy tavsifi
Ushbu topshiriqda tabiiy jarayonlar va odam faoliyati natijasida zilzilalar 
yuzaga kelishi mumkinligi ko‘rib chiqiladi. Stimullovchi materiallar yerdagi 
yoriqlar va zilzilalar orasidagi bog‘liqlikni ifodalaydigan rasm va matn, 
Yerning muayyan hududidagi kuchlanish darajasini ko‘rsatuvchi xarita va 
yerosti suvlarining olinishi natijasida zilzila sodir bo‘lgani haqidagi qisqa 
matnni o‘z ichiga olgan. 
Yerosti suvlarini olish va zilzilalar
1-savol
6. YEROSTI SUVLARINI OLISH VA 
ZILZILALAR
6. YEROSTI SUVLARINI OLISH VA 
ZILZILALAR
O‘ng tomondagi “Yerosti suv-
larini olish va zilzilalar”ga qarang. 
Savolga javob yozing.
Yoriqlarda tabiiy ravishda kuch-
lanish to‘planib boradi. Nima sabab-
dan bunday bo‘ladi?
YEROSTI SUVLARINI OLISH VA ZILZILALAR
Yerning tosh qobig‘i uning tashqi qatlamini hosil qiladi. Ushbu 
qobiq litosfera plitalariga ajralgan bo‘lib, ular qisman erigan 
tosh qatlam ustida harakatlanadi. Plitalar yoriqlar deb ataladigan 
siniqlarga ega. 
Yoriqlarda yig‘ilgan kuchlanish chiqib ketayotganda qobiqning 
ba’zi qismlarining siljishiga sabab bo‘ladi, natijada zilzilalar sodir 
bo‘ladi. Quyida yoriq bo‘ylab siljishga misol keltirilgan.
Yerosti suvlarini olish va zilzilalar
Savol 1/4
Siljish 
yo‘nalishi
Yer 
qobig‘i
Yoriq
Standart topshiriq

---

93
O‘quvchilar stimullovchi materialdagi yoriqlarning tavsifi va tas viridan 
foydalanib, litosfera plitalarining harakati kuchlanishning to‘p lanishiga va/
yoki yoriqdagi ishqalanish tufayli tosh plita yoki yer ning turli yo‘nalishlardagi 
harakati to‘xtashini bildiradigan izoh berishlari kerak.
Savolning tartib raqami
CS655Q01
Kompetensiya
Hodisalarni ilmiy jihatdan tushuntirish
Bilim – Sistema
Fanning mazmuniga oid – Yer va fazo
Kontekst
Mahalliy/Milliy – Xavf-xatarlar
Kognitiv daraja
O‘rta
Savol shakli
Ochiq javobli 
Standart topshiriq