9-Тема. МийНет жәМәәТЛерин жобаластырыў ҳәм БасҚАРыў

Аналитик функция базарды, тутыныўшыларды, фирма ҳәм товар структурасын үйрениў, сондай - ақ, кәрxананың ишки орталығына таллаў жасаўдан ибарат.
Ислеп шығарыў функциясы жаңа товарларды ислеп шығыўды шөлкемлестириў, жаңа теxнологияларды ислеп шығыў, материаллық – теxникалық тәмийинлеўди шөлкемлестириў, товардың сыпаты ҳәм бәсекеге шыдамлылығын басқарыўға бағдарланыўын тәмийинлейди.
Сатыў функциясы товар ҳәрекети системасын шөлкемлестириў, сервис, ТАШСОР системасы, мақсетли товар ҳәм баҳа сиясатын алып барыў менен байланыслы болған мәселелерди шешиў.
Басқарыў ҳәм қадағалаў функциясы стратегиялық ҳәм оператив жобаластырыў, маркетингти басқарыўдың информациялық тәмийинлеў, кәрxанада коммуникациялар системасын шөлкемлестириў ҳәм маркетинг қадағалаўын өткериў менен байланыслы болған процесслерди өз ишине алады.
Маркетинг принциплери оның идеялогиялық бағдарлары ҳәм кәрxананың басқарыў системасындағы маркетингли қатнас жасаўларын (подход) белгилейди. Ҳәзирги шәраятда маркетингтиң тийкарғы, бирлемши принципи белгили бир тутыныўшылардың машқалаларын өнимли шешиўге қаратылған. Базарда товардың муваффақият қозониши белгили бир товар қарыйдар алдында турған машқаланы қаншама нәтийжели шеше алыўына байланыслы. Бул қатнас өз нәўбетинде төмендеги принциплерде анықласады ҳәм раўажлантырылады:
- тутыныўшыға бағдарланганлығы;
- талапты прогнозлаў ҳәм қалиплестириў;
- қарарлардың комплекслилиги ҳәм көп вариантлылығы;
- қарарлардың орайластырылмағанлығы урғу бериў ҳәм жағдайды басқарыў;
- келешекке багдарланғанлығы;
- дәстүрли мақсетли қатнас жасаў (подход).
Усы принциплер маркетингтиң жаңа, ең характерли белгиларин ашып береди. Келтирилген белгилер топламының кеңейиўи ямаса кемейтиўи (тарайыўы) мүмкин, бирақ тийкарғы принцип - толық тутыныўшыға бағдарланыўы - әлбатте бар болады. Күтилген нәтийжеде бул принцип басқа барлық принциплердиң пайда болыўы ҳәм қәлиплесиўин белгилеп береди.
12.5. Маркетингтиң түрлери
Маркетингтиң анық формалары ҳәм мазмуны кәрxана хызметиниң қәсийетлеринен, оның ишки имканиятлары ҳәм сыртқы шәрт - шәраят-ларыдан келип шығады. Бул жерде маркетинг ҳәм басқа барлық аралық хызмети түрлериниң қойылған мақсетлерге ерисиўи ушын тек бир ғана бағдарға ийе болған процесске бирлесиўи жүз береди, бул болса өз нәўбетинде түрли турдеги маркетинг түрлериниң ҳәрекетлениўин белгилеп береди.
Алдынғы авторлардың мийнетлерин үйренип шығып, россиялық излениўши Р.А.Фатxутдинов маркетинг түрлерин хызмет тараўы ҳәм түри, базардың раўажланыў дәрежеси ҳ.т.б. факторларға байланыстырған түрде классификациялаў зәрүрли деген пикирге келеди (19 - кесте).