9-sinf. O`zbekistonning turli viloyatidagi biologiya o`qituvchilari tomonidan tuzilgan testlar

A) aaX^DX^d x aaX^DY B) AaX^DX^d x AaX^DY

C) AAX^DX^d x aaX^dY D) aaX^DX^D x aaX^dY

5. Odamlarda jingalak soch silliq soch ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigotalilarda soch

to'lqinsimon bo'ladi. Sepkillilik sepkilsizlik ustidan to’liq dominantlik qiladi. Gemofiliya esa

X xromosomada joylashgan retsessiv belgi hisoblanadi. Barcha genlari bo’yicha geterozigotali ayol va silliq sochli, sepkilsiz, sog‘lom erkak oilasida tug‘ilgan farzandlarning necha foizi silliq sochli, sepkilsiz ekanligini aniqlang.

A) 25 B) 75 C) 62,5 D) 37,5

6. Odamda interferon oqsilining hosil bo‘lishi dominant autosoma geniga bog'liq. Epilepsiya (tutqanoq) kasalligi esa X xromosomaga bog‘liq dominant belgi hisoblanadi. Ona digeterozigotali, ota dominant genlarni faqat onadan olgan bo’lsa, ushbu oilada tug'ilgan interferon oqsilini sintezlay oladigan

farzandlarning necha foizi epilepsiya bilan kasallangan bo‘ladi?

A) 56,25 B) 25 C) 91,67 D) 75

7. Odamda optik atrofiya (ko‘rlikning bir turi) retsessiv jinsiy X-xromosomaga birikkan kasallik bo‘lib, gipertoniya (xafaqon) geni autosoma orqali irsiylanuvchi dominant belgi. Soch shakli oraliq irsiylanishga ega bo’lib, jingalak soch silliq sochga nisbatan chala dominantlik qilgani bois geterozigotalilarda soch shakli to'lqinsimon bo‘ladi. Otasining qon bosimi baland, jingalak sochli, nor­mal ko’radi. Onasining esa qon bosimi joyida, to‘lqinsimon sochli, normal ko'radi. Ulardan tug‘ilgan 1-farzandning qon bosimi joyida, ammo ko’r bo‘lib tug‘ildi. Jingalak sochli farzandlarning necha foizi sog’lom ?

A) 18,75 B) 25 C) 37,5 D) 50

8. Odamda daltonizm retsessiv allellarga bog’liq bo’lib X-xromosomaga birikkan holda irsiylanadi. Talassemiya autosoma kasalligi bo‘lib, u chala dominantlik qiladi. Gomozigota holatida embrionligida nobut bo’lishiga olib keladi. Rangni yaxshi ajratadigan, lekin talassemiyaning yengil formasi bilan kasal ayol daltonik, lekin talassemiya bo‘yicha sog‘ erkakga turmushga chiqdi. Ularning oilasida daltonik, talassemiyani yengil formasi bilan kasallangan o’g’il tug’ildi. Ikki belgi bo’yicha sog’lom o’g’il tug’ilish ehtimolini aniqlang.

A) 12,5 B) 25 C) 37,5 D) 50

9. Odamlarda rang ajrata olmaslik (daltonizm) va shapkorlik genlari jinsiy xromosomada joylashgan bo’lib, retsessiv holda irsiylanadi. Ular orasidagi chalkashuv 48 foizni tashkil etadi. Normal ko’rish qobiliyatiga ega ayol (otasi daltonik, onasi shabko’r), normal ko’radigan erkakka turmushga chiqsa, fenotip jihatdan sog’lom farzandlar tug’ilish ehtimolini (%) aniqlang?

A) 48 B) 52 C) 76 D) 62

10. Odamlarda lipidiar almashinuvining buzilishi oqibatida - gangliosidoz kasalligi kelib chiqadi. Bu kasallik natijasida odam tovushlarga ta’sirckan bo'lib qoladi. Bu kasallik autosoma retsessiv holda irsiylanadi. Organizmda D vitamini yetishmasligi natijasida gipofosfotomik raxit kelib chiqadi. U jinsiy X-xromosomada joylashgan dominant gen ta’sirida rivojlanadi. Ota har ikkala belgi bo'yicha sog’ III qon guruhli, ona ikki belgi bo’yicha kasalligi bilan kasallangan I qon guruhli. Ular oilasida I qon gu­ruhli, gangliosidoz, suyaklari normal rivojlangan farzand tug‘ildi. Farzandlar orasida III qon guruhli sog’lom bolalarning tug'ilish ehtimolini aniqlang?

A) 6,25 B) 12,5 C) 18,75 D) 25

11. Gipertrixoz retsessiv belgi bo‘lib, Y-xromosomaga birikkan holda irsiylanadi, polidaktiliya esa autosoma dominant belgi sifatida irsiylanadi. Otasi gipertrixoz, onasi esa polidaktiliya bilan kasallangan oilada bu kasalliklar bo‘yicha sog‘lom qiz farzand tug‘ildi. Ikki yelkali xromosomada irsiylanadigan belgi bo’yicha kasal farzanflarning tug’ilish ehtimolini aniqlang.

A) 50 B) 75 C) 25 D) 100

12. Odamlarda I qon guruhi I°I°, II qon guruhi I^AI^A yoki I^AI°, III qon guruhi I^BI^B yoki I^BI°, IV qon guruhi I^AI^B genotip bilan ifodalanadi. Raxit kasalligi X xromosomada joylashgan dominant gen ta’sirida yuzaga chiqadi. Raxit bilan kasallangan II qon guruhili ayol va III qon guruhili sog'lom erkak oilasida I qon guruhili sog‘lom qiz tug'ildi. Ushbu oila haqida bildirilgan qaysi fikr noto’g‘ri?

A) Barcha o’g‘il farzandlardan 50%i sog‘lom tug‘iladi