9-sinf Biologiya

24-
 
bilet biologiya 
1 )Uglevodlar tabiatda keng tarqalgan organik birikmalar bo'lib, ular 
umumiy Cn (I
H2 
0) 
m formula bilan ifodalanadi. "Uglevod" a^ma sining nomi tarkibidagi vodorod va 
kislorodning o'zaro nisbati xud di suv molekulasiga o'xshashligidan kelib chiqqan. 
Uglevodlar tirik organizmlar hayotida muhim ahamiyatga ega birikmalardir. Ular oqsillar, 
nuklein kislotalarva yog'larni hosil 
bo'lishida alohida ahamiyatga ega. Uglevodlarning ko'pchili gi o'simliklarda zaxira modda 
sifatida to'planadi. Masalan, paxta tolasini, kanop o'simligi po'stlog'ini sellyuloza deb ataluvchi 
polisaxarid tashkil qiladi. Kraxmal esa o'simliklarning ildizmeva larida, tugunaklarida va donli 
o'simliklarning urug'larida zaxira modda sifatida to'planadi. 
Hayvon hujayralarida uglevodlarning miqdori kam bo'lib, 
1-2 
foizni, ba’zan jigar va muskul
hujayralarida 5 foizni tashkil qiladi. 
0'simlik hujayralarida esa uglevodlar ko'p miqdorda uchraydi va 
ayrim hollarda o'simliklarning quruq massasining 
95 
foizi uglevod dan (paxta tolasida) iborat 
bo'ladi. 
Uglevodlar 
uglerod, vodorod va kisloroddan tarkib 
topgan 
or 
ganik 
birikmalardir, shuningdek, 

---

uglevodlarning ko'pchilik qismida 
vodorod atomlari soni kislorod atomlari sonidan ikki baravar ortiq bo'ladi.Uglevodlar oddiy va 
murakkab bo'ladi. Oddiy uglevodlar mono - saxaridlar, murakkab uglevodlar esa polisaxaridlar 
deb ataladi. 
2) 
0dam irsiyatini o'rganish usullari. Odam irsiyatini o'rganish 
anchagina qiyinchiliklartug'diradi. 
Ma’lumki,
eksperimental genetika usullarini odamga tatbiq 
etib bo'lmaydi. Odam sekinlik bilan 
rivojlanib, ancha kech balog'atga yetadi. Bir oilaning ko'radigan 
farzandlari soni nisbatan kam bo'ladi. Bunday hollar odam irsiyatini o'rganishga qiyinchilik 
tug'diradi. Odam genetikasini o'rganish da quyidagi asosiy: geneologik, egizaklar, sitogenetik, 
biokimyo viy, populyatsion, ontogenetik usullardan keng foydalaniladi 
Geneologik (shajara) usuli,Egizaklar usuli,Sitogenetik usul,IMolekular genetik 
usul,E3iokimyoviy 
usul. 
3) 
810/180=4.5*2800=12600kkj.