9-mavzu. Xalqaro nashrlar uchun ilmiy maqolalar tayyorlash va nashr ettirish Tayanch tushunchalar

6. Ilmiy maqolani ko‘rib chiqish (taqrizdan o‘tkazish). Maqola ilmiy maqola sanaladi, qachonki u taqriz jarayonidan o‘tsa, ya’ni ko‘rib chiqilsa. Shuningdek, agar jurnallarda taqrizdan o‘tkazish jarayoni bo‘lsa, jurnalni ilmiy deb hisoblash mumkin. Muallif bu jarayonning qanday o‘tishini tushunishi kerak, veb-saytda yoki jurnal mualliflariga ko‘rsatmalarda bu haqida ochiq va oshkora ma’lumotlar berilgan.
Mashhur jurnallarda keng tarqalgan taqrizlash turlari:
- anonim taqrizlash (double-blind peer-review) – taqrizchi va muallif bir-birlarini familiyalarini bilishmaydi;
- bir tomonlama anonim taqrizlash (single-blind peer-review, yoki blind) – taqrizchi muallifning familiyasini biladi, muallif esa yo‘q;
- ochiq taqrizlash (open peer-review) – taqrizchi va muallif famililayari ikkala tomon uchun ham ma’lum.
7. Ilmiy maqola nashrga tayyor. Maqola nashr uchun qabul qilib olindi, biroq maqola qabul qilib olingandan boshlab u nashr etilguncha 1 oydan 12 oygacha cho‘zilishi mumkin. Bu albatta jurnalni davriyligi (1 yilda nechta son chiqishi) hamda jurnaldagi maqolalar soniga bog‘liq.


IMRAD talablari
IMRAD (/ˈɪmræd/) (ing. introduction, methods, results, and discussion so‘zlarining bosh harflari; kirish, usullar, natijalar va muhokama ning qisqartmasi hisoblanadi) – odatda empirik tadqiqotlarni o‘z ichiga olgan, asl tadqiqot turidagi ilmiy maqolaning tuzilishi.
Lui Paster ning 1876-yilda yozilgan “Études sur la bière” asari IMRADga oʻxshash tuzilishga ega boʻlgan birinchi ilmiy asar hisoblanadi. 1972-yilda, keyin esa 1979-yilda Amerika milliy standartlar instituti ANSI Z39.16-1972 (Preparation of Scientific Papers for Written or Oral Presentation - Yozma yoki ogʻzaki taqdimot uchun ilmiy maqolalarni tayyorlash) standartini nashr etganidan keyin, 1970-yillarda IMRAD ilmiy maqolalar yozishda rasmiylashtiriladigan “standart”ga aylandi.
Ushbu bo‘limlar quyidagilarga javob berishi kerak: