9-мавзу: ворислик ва мерос ҳУҚУҚИ

9-МАВЗУ: ВОРИСЛИК ВА МЕРОС ҲУҚУҚИ

Асосий саволлар:
1. Ворислик ҳуқуқи тушунчаси.
2. Мерос очилган жой.
3. Эгасиз қолган мол-мулк.

Таянч иборалар:
Васият бўйича ворислик. Васиятнома шакли ва мазмунига қўйиладиган талаблар. Нотариал тасдиланган ва унга тэнглаштирилган васиятномалар. Васиятномани бекор қилиш ва ўзгартириш тартиби. Васиятномани ижро этиш. Васият мажбурияти ва уни юклаш шартлари. қонун бўйича ворислик.


1 – саволнинг баёни
Ворислик ҳуқуқи тушунчаси. Ворислик ҳуқуқи дейилганда вафот этган фуқаронинг мол-мулки унинг меросхўрларига ўтиши тушунилади. Ворислик ҳуқуқи фуқаролар вафот этганидан кейин уларнинг мулкий ва айрим номулкий ҳуқуқлари ва мажбуриятларининг бошқа шахсларга ўтиши натижасида келиб чиқадиган муносабатларни тартибга солади.
Фуқароларнинг шахсий ва хусусий мулкига тааллуқли бўлган мол-мулк мерос қилиб олиш объекти ҳисобланади. Булар фуқароларнинг меҳнат даромадлари ва жамғармалари, уй-жой, хонадон, уйдаги ёрдамчи хўжалик, уй-рўзғор буюмлари ва ашёлари, шахсий истеъмол буюмлари ва жиҳозлардир.
Вафот этган кишининг хусусий мулк ҳуқуқи, айрим мажбурият ҳуқуқлари (жамғарма банкида омонатни талаб қилиб олиш, суғурта пули, қалам ҳақи олиш ҳуқуқи), шунингдек муаллифлик ҳуқуқи, ихтиро қилиш ҳуқуқлари мерос бўлиб ўтади.
Мерос қолдирувчининг шахси билан чамбарчас боғланган мулкий ҳуқуқлар ва мажбуриятлар (нафақа олиш, алимент олиш ҳуқуқи, алимент тўлаш бурчи) мерос сифатида ўтмайди.
Ворислик ҳуқуқининг пайдо бўлиш мероснинг очилиши билан боғлиқ бўлиб, у мерос қолдирувчининг вафот этиши ёки унинг вафот этган деб белгиланган тартибда эьлон қилиниши билан бошланади. Мероснинг очилиш вақти мерос қолдирувчининг вафот этган куннинг эртаси ёки суднинг шахснинг вафот этганлигини эьлон қилиш ҳақидаги қарори қонуний кучга кирган кун ҳисобланади.
2 – саволнинг баёни
Мерос очилган жой. Мерос очилган жой қуйидагилар ҳисобланади:
- мерос қолдирувчининг кейинги яшаган жойи;
- кейинги яшаш жойи номаълум бўлган тақдирда мерос қилиб олинадиган
мол-мулк ёки унинг асосий қисми жойлашган манзил.