9-мавзу: Публицистик услуб

www.arxiv.uz

9-мавзу:Публицистик услуб

Публицистика сўзи лотинча бўлиб, - ижтимоий ёкихалқ, ижтимоий халқчил деган маъноларни билдирган. Публицистик услуб кўринишлари ижтимоий тараққиётнинг энг қадимги даврларидаёқ пайдо бўла бошлаганлигини, бу кўринишлар қадимги нотиқЛар нутқлари шаклларида намоён бўлганлигини олимлар таъкидлаганлар. Кейинги тараққиёт оғзаки нутқларнинггина талабга тўла жавоб бералмаслигини кўрсатда. Халқ оммасини сиёсий ва ташкилий жиҳатдан ҳаракатлантириш қудратига эга бўлган алоҳида ёзма нутққа эҳтиёж туғилди.

Матбуот нутқи одатда ижтимоий-сиёсий, иқтисодий, маънавий-ахлоқИй, адабий-танқидий мавзулардаги оммавий нашрларда, ижтимоий-сиёсий журналларда, барча газеталарда намоён бўлади. Бошқача айтганда, анна шуларнинг нутқи матбуот нутқи сифатида тан олинади. Газета нутқи матбуот нутқининг ҳозирги кундаги энг асосий кўринишидир. Чунки газета нутқида оммага мурожат қилиш, ундаш, қизиқтириш, Рағбатлантириш, умаман олганда, таъсир этиш етакчи ўринда туради.
Бундан ташқарии, газета ижтимоий ҳаётнинг турли-туман соҳаларини тўла қамраб олада. Иккинчилан эса, унинг саҳифаларида хабардан тортиб бадиий асарлардан парчаларгача бериладики, бу омманинг барча табақаларигатаъсир этишни, барчасига тегишлиликни, тушунарлиликни таъминлайди.
Матбуот нутқи анна шундай вазифани бажарар экан, унинг ҳам ўзига хос тил хусусиятлар мавжуддир.
қуйидаги айрим матнлардан мисол келтирамиз:
Эски шаҳарни сақлай оламизми?
… Шукурким, ўзлигимизни англай бошлашимиш шаҳарсозлик соҳасида ҳам маълум ўзгаришлар ясаб, бу худудга эътибор берила бошлади. Сўнгги 3-4 йил ичида ҳукуматимизнинг эски шаҳарни САқлаб қолиш бўйича қарорлари, «маҳалла» дастури қабул қилинди.
Тошкентнинг эски шаҳар қисмини САқлаб қолиш ва қайта тиклаш муаммоси комплекс масала бўлиб, буни ечиш учун, бизнинг фикримизча, шаҳар ҳукумати қошида турли хил ташкилотлар, мутахассислар, идоралар ишини мувофиқлаштирадиган марказ тузиш, кенг жамоатчиликни бу ишга жалб этиб, тиклаш ишлари қандай кетаётгани тўғрисида матбуотда ахборот бериб бориш керак
Бу матнда уюшиқ бўлакли гаплар кўп қўлланган, мураккаблашган қўшма гап шакли, -ш(-иш) аффиксли ҳаракат номи шаклидан фойдаланилган.