9-mavzu. Narxning mohiyati va shakllanish xususiyatlari reja Narxning mazmuni va obyektiv asoslari

4. Raqobatning turli koʻrinishlari sharoitida narxning shakllanish xususiyatlari 

 

Narxning  shakllanishiga  bozorning  holati  bevosita  ta’sir  koʻrsatadi,  chunki  narxning 

shakllanishida  bozordagi talab  va taklif  nisbati asosiy omillardan  biri  hisoblanadi. Mukammal 

raqobat sharoitida ishlab chiqaruvchi (yoki sotuvchi) hamda iste’molchi (yoki xaridor)larning 

soni  juda  koʻp  boʻlib,  ularning  ishlab  chiqarish  hajmini  oʻzgartirish  orqali  narx  shakllanishiga 

ta’siri umuman sezilmaydi.  

Monopoliya  sharoitida  narxning  shakllanishi.  Monopoliya  sharoitida  narx 

shakllanishining  oʻziga  xos  jihati  shundaki,  agar  mayda  tovar  ishlab  chiqaruvchilar  faqat 

oʻzlarining  individual  narxlarini  oʻzgartira  olsalar,  ulardan  farqli  oʻlaroq  bozor  ishtirokchilari 

sifatidagi  monopoliyalar  bozor  narxlarini  oʻzlari  belgilay  oladilar.  Bunda  monopoliyalar 

ommaviy  talabning  oshishi  bilan  narxning  oshishi  hamda  ommaviy  taklifning  oshishi  bilan 

narxning pasayib borishidan oʻziga xos tarzda foydalanadilar.