9-mavzu. Narxning mohiyati va shakllanish xususiyatlari reja Narxning mazmuni va obyektiv asoslari

2. Narxning hajmiga ta’sir etuvchi omillar va narxning vazifalari 

 

Narxning mazmunini toʻlaroq tushunishda, uning darajasiga ta’sir etuvchi omillarni bilish 

muhim  ahamiyatga  egadir.  Bulardan  asosiylari  boʻlib  qiymat  yoki  ishlab  chiqarish  sarflari; 

tovarning  naflilik  darajasi;  mazkur  tovarga  talab  va  taklif  nisbati;  raqobat  holati;  davlatning 

iqtisodiy siyosati va h.k. hisoblanadi. 

Bu  omillar  ichida  tovar  qiymati  va  nafliligi  uning  narxini  belgilovchi  asos  boʻlib  xizmat 

qiladi.  

Boshqa omillar esa narxning ijtimoiy qiymat bilan  ijtimoiy naflilik miqdori atrofida goh 

birinchisining, goh ikkinchisining foydasiga tebranishiga sabab boʻladi.  

Narxning iqtisodiy mazmuni uning vazifalari koʻrib chiqilganda yanada yaqqol namoyon 

boʻladi. Narx quyidagi asosiy vazifalarni bajaradi: 

1.  Muvozanatlikni  ta’minlash  vazifasi.  Bunda  narx  bozorda talab  va  taklifning hajmi  va 

tarkibiga ta’sir etish orqali ularni muvozanat holatiga keltiradi.  

2.  Qiymat va naflilikni oʻlchash vazifasi.  

3.  Tartibga solish vazifasi.  

4.  Raqobat vositasi vazifasi.  

Ijtimoiy  himoya  vazifasi.  Narx  aholining  kam  daromad  oluvchi  ayrim  qatlamlarini 

ijtimoiy himoya qilish vazifasini ham bajaradi.