9-мавзу: энг янги давр давлати ва ҳУҚУҚИ

Гитлерчилар Германиясининг сиёсий режими ва давлат тузуми

• Герман фашизми фашистик ва авторитар режим сифатида буржуа демократик ҳуқуқ ва эркинликларни йўқота бошлади.
• Шу мақсадда гитлерчилар бошқарувининг биринчи ойлариданоқ фавқулодда декретлар чиқарилди. Масалан, 1933 йил феврал ойида чиқарилган «Халқ ва давлатни ҳимоя қилиш» ҳақидаги декрет билан шахс, сўз, матбуот, йиѓилишлар ўтказиш эркинликлари бекор қилинди.
• Ўша ойда қабул қилинган «Герман халқини ҳимоя қилиш» ҳақидаги декрет полицияга чекланмаган ваколатлар берди вв ҳоказо.
• Коммунистлар репрессия қилинди. 1933 йил 23 март қонуни билан рейхстагдаги коммунист депутатлик мандатларидан маҳрум этилди ва қамоққа олинди, 14 мартда шунингдек компартия тақиқланди, унинг газеталари ёпилди.
• Яшаш ва ҳукмронлик қилиш ҳуқуқи фақат миллий-социалистлар партиясига тегишли бўлди.
• Касаба уюшмалари тарқатиб юборилди. Уларнинг мулклари мосодара қилинди.
• Фашистик Италия тажрибасига таяниб, нацистлар (герман фашистлари) партия томонидан назорат қилинадиган ўзларининг хусусий касаба уюшмаларини ташкил қилиб, уларга кишиларни мажбуран жалб қилдилар.
• Партия съездларининг қарорлари қабул қилинган вақтдан бошлаб қонун кучига эга бўлди.
• Рейхстаг ва ҳукумат хизматида бўлиш Миллий-социализмга содиқлик ҳақидаги қасамёд қилиш билан бошланган.

1932 йил ноябридаги рейхстага бўлган сайловларда миллий-социалистлар бошқа ҳамма партиядан кўп мандат олган эди.

• 1932 йил ноябридаги рейхстага бўлган сайловларда миллий-социалистлар бошқа ҳамма партиядан кўп мандат олган эди.
• Германиянинг монополистик доиралари фашистик диктатура ўрнатишга шошилдилар ва Гитлерни ҳокимият тепасига чиқаришга қарор қилдилар.
• 1933 йил бошида банкир Шредер воситачилигида Гитлер ва ўша вақтда реакцион канцлер фон Папен ўртасида учрашув бўлиб ўтди ва келишувга эришилди.
• Германия президенти фон Гинденбург оғир касал ва кексайиб қолган эди, бундан бироз олдин австриялик еврейтор Гитлерни рейхсканцлер лавозимига қўймасликка қасам ичган эди. Лекин у ҳарбий доираларнинг тазйиқи билан ўлимидан бироз илгари – 1933 йил 30 январда Адольф Гитлерни империя канцлери (рейхканцлер) лавозимига тайинланди.
• Германияда фашистик диктатура ўрнатилишига қуйидаги учта ҳолат ёрдамлашди:
• Монополистик буржуазия диктатурани иқтисодий инқироз натижасида мамлакатда юзага келган кескин сиёсий вазиятдан чиқишнинг бирдан-бир йўли деб билган эди.
• Майда буржуазия ва деҳқонларнинг баъзи қатламлари гитлерчиларнинг демогогик ваъдаларини, айниқса монополияларнинг тўла ҳукмронлиги ва иқтисодий инқирознинг чуқурлашуви оқибатидаги иқтисодий қийинчиликларни тугатиш ҳақидаги ваъдаларни қабул қилган эдилар.
• Германияда ишчилар синфининг сафи бўлиниб кетган ва шу сабабли қуролсизлантирилган эди, коммунистик партиянинг социал-демократия ёрдамисиз фашизмни тўхтатиб қолишга кучи етмас эди.