9-мавзу: энг янги давр давлати ва ҳУҚУҚИ

9-МАВЗУ: ЭНГ ЯНГИ ДАВР ДАВЛАТИ ВА ҲУҚУҚИ

• РЕЖА:

1. Энг янги даврда Англия

• Иқтисодни давлат томонидан тартибга солиниши эволюцияси
• Буюк Британия I жаҳон урушида ғолиб давлатлардан ҳисобланган, лекин уруш унинг молиявий-иқтисодий мавқеини анча заифлаштирди.
• Саноат ишлаб чиқариши 20%га қисқарди, мамлакат учдан бир қисм бойлигини йўқотди.
• Америка банкларига қарамлик ўсди, Англия ўзининг саноат монополиясини йўқотди, чунки завод ва фабрикалар эски ускуналарга эга эди.
• Уруш йилларида ҳарбий мақсадларда маҳсулот чиқарувчи янги саноат тармоқлари ривожланди, лекин эски саноат тармоқларида ишлаб чиқариш анча қисқарди.
• Ишчилар синфининг моддий аҳволи ёмонлашди, натижада уларнинг сиёсий фаоллиги ўсди.

Уруш йилларида касаба уюшмалари сони икки баравар ўсди.

• Уруш йилларида касаба уюшмалари сони икки баравар ўсди.
• Ишчилар ҳаракатининг фаоллашувига Россиядаги Октябр инқилобининг ғалабаси туртки бўлди.
• Уруш ва урушдан кейинги йилларда капиталистик монополлаштириш жараёни кучайди.
• 1916 йилда монополистларнинг жуда йирик бирлашмаси – Британия саноатчилар федерацияси вужудга келди. Федерациянинг асосий мақсадларидан бири ҳукумат ва давлат аппаратини монополистик капиталга янада бўйсундириш эди.
• 1917 йилда Британия савдо палатаси Ассоциацияси таркиб топди.
• I жаҳон уруши давомида ҳарбий мақсадларда ишловчи саноатга раҳбарлик қилиш қурол-аслаҳа министрлигига ўтди.

1917 йилда кўмир саноати ва кемасозлик устидан ҳукумат назорати ўрнатилди.

• 1917 йилда кўмир саноати ва кемасозлик устидан ҳукумат назорати ўрнатилди.
• Бу тадбирлар вақтинчалик характерга эга бўлган эди, урушдан кейин улар бекор қилинган.
• Буюк Британия ҳукумати миллийлаштириш ҳақидаги масалага II жаҳон урушдан кейин, яъни жиддий сиёсий, иқтисодий ва молиявий қийинчиликларга дуч келгандан сўнг қайтди.
• 1945 йил ҳокимият тепасига келган лейбористлар инглиз банкини миллийлаштириш ҳақида қонун қабул қилдилар. Мамлакат тарихида биринчи марта давлат банки ташкил қилинди.
• 1946 йил кўмир саноати миллийлаштирилди. Бу 880 та компанияни қамраб олди.
• Кейинроқ газ саноати, қисман пўлат қуювчи заводлар, электростанциялар, ички транспорт, фуқаролик авиацияси, телеграф ва радио алоқалар миллийлаштирилди.