9-мавзу: энг янги давр давлати ва ҳУҚУҚИ

Германияда фашистик диктатуранинг ташкил топиши

• Веймар республикаси 10 йилдан озгина ортиқ яшади.
• Ноябр инқилоби мағлубиятга учраса ҳам, ўзидан кейин муҳим оқибатлар келтириб чиқарди. 1923 йилда Германияда яна инқилобий вазият вужудга келди.
• 1929 йилги жаҳон иқтисодий инқирози Германияга ҳам ўз таъсирини ўтказди. Саноат маҳсулотлари даражаси ярмига пасайди, ишсизлар сони 9 миллионга чиқди. Халқ оммаси Коммунистик партия томонига ўтди. 1930 йилги сайловларда компартия 4,5 миллион овоз олди. Бу 1928 йилгидан 1.300.000 кўп овоз эди.
• Немис буржуазияси, айниқса йирик буржуазия янги ишчилар инқилобидан чўчиб, ўз умидларини Гитлернинг фашистик партиясига боғлай бошладилар. Маълумки, партия норозилик кайфиятидаги ишчиларни, деҳқонларни, майда дўкондорларни ўз томонига жалб қилишга мўлжалланган эди. Бу партия ишчиларга ишсизликни йўқотиш, деҳқонларга - қишлоқ хўжалик маҳсулотлари нархларини ошириш, дўкондорларга – йирик магазинларни тугатишни ваъда қилди. Партия дастурида барча немис бўлмаган халқлардан иборат «янги немис рейхи», буюк империя тузиш, марксизм ва коммунизмга барҳам бериш, еврейларни жисмонан қирғин қилиш ва бошқалар эълон қилинди.

ҳукумат рейхстаг олдида жавобгар бўлган (54-модда).

• ҳукумат рейхстаг олдида жавобгар бўлган (54-модда).
• Империя ҳукумати бошлиғи – канцлер ҳисобланиб, унга «сиёсатнинг раҳбарий принципларини тузиш (ишлаб чиқариш) топширилган (56-модда)».
• Чиновниклар умрбод муддатга тайинланган (129-модда).
• Конституцияда виждон, матбуот, сўз ва бошқа эркинликлар эълон қилинган. Лекин унда эркинликлар бир томондан берилиб, 2-томондан чекланиши мумкин эди.
• Конституцияга биноан, мактаб черковдан мустақил деб эълон қилинган, лекин болаларнинг мажбурий диний таълими сақланиб қолган ва ҳоказо.
• 165-моддага биноан корхоналарда ва округларда ишлаб чиқариш кенгашлари тузилиши кўрсатилган. Ишлаб чиқариш кенгашларига меҳнат, ҳақ тўлаш ва бошқа масалаларни ҳал этиш ваколатлари берилган. Умумимперия доирасида бундай масалаларни империя хўжалик кенгаши ҳал этиши лозим эди.
• Конституцияда хусусий мулкчилик таъминланади деб кўрсатилган.