9-mavzu banklarning vujudga kelishi va rivojlanishi reja banklarning vujudga kelishi va mohiyati Banklarning funksiyalari

Filiallarining soni bo‘yicha – 
ayrim banklarda filiallar umuman mavjud
 
emas, 
ayrimlarida esa mamlakatning barcha hududlarida filiallari mavjud. 
Mamlakatimizda bunday banklar sirasiga Agrobank, Xalqbank, Mikrokreditbanklarni 
kiritish mumkin. Ushbu banklarning mamlakatimiz tumanlarining deyarli barchasida 
o‘z filiallari faoliyat yuritadi. Banklarning filiallari yuridik shaxs sifatida barcha 
huquq va majburiyatlarga ega bo‘lmaydi, ular tegishli nizom asosida bosh bank 
tomonidan berilgan chegaralangan huquq va majburiyatlar doirasida faoliyat yuritadi. 
Xizmat ko‘rsatish doirasi bo‘yicha – 
banklar
 
ma’lum
 
hududga, hududlararo,
 
xalqaro 
darajada mijozlarga xizmat ko‘rsatishi e’tiborga olinadi. Buning uchun banklar 
Markaziy bankning tegishli litsenziyalariga ega bo‘lishi talab etiladi. Masalan, 
mamlakatimizda Markaziy bankning tegishli talablarni bajargan tijorat banklariga 
milliy valyutada va xorijiy valyutalarda faoliyat yuritishi uchun alohida 
– alohida litsenziyalar beradi. 
Kapitalining hajmi bo‘yicha – 
banklar kichik,
 
o‘rta
 
va yirik tijorat
 
banklarga 
guruhlanadi. Masalan, mamlakatimiz barcha banklari ustav kapitalining 40 foizdan 
ortig‘i TIF Milliy banki hisasiga to‘g‘ri keladi, yoki mamlakatimizda beshta yirik 
bankning (TIF Milliy banki, Sanoatqurilishbank, Agrobank, Asakabank, 
Ipotekabank) kapitali jami banklar kapitalining 85 – 90 foizini tashkil etadi. 

---

14 
YAkuniy so‘z sifatida ta’kidlash mumkinki, banklarning turlarini ko‘pqirraligi, 
ularning bajaradigan operatsiyalarining sonini ortib borishi jamiyatning ijtimoiy – 
iqtisodiy rivojlanishi bilan bevosita bog‘liqdir. Bozor iqtisodiyoti sharoitida 
bularning barchasi tegishli qonun, qoida, tartib va mexanizmlar asosida tartibga solib 
boriladi.