9-mavzu banklarning vujudga kelishi va rivojlanishi reja banklarning vujudga kelishi va mohiyati Banklarning funksiyalari

Uchinchi funksiyasi
,
xo‘jalik sub’ektlari pul hisob – kitoblarini amalga oshirish 
hisoblanadi. Iqtisodiyotda faoliyat yuritayotgan
 
xo‘jalik sub’ektlari
 
kun
 
davomida bir 
necha yuz minglab turli darajadagi pul aylanmalarini (asosan naqdsiz pul 
ko‘rinishida) amalga oshiradi. Banklarning bevosita ishtiroki natijasida ushbu 
o‘tkazmalar jo‘natuvchidan oluvchiga etib boradi. SHuningdek, banklar pul 
o‘tkazmalari orqali iqtisodiyotning turli tarmoqlariga kapitalni joylashtiradi va kredit 
liniyalari ochadi. Bularning barchasi banklarning pul hisob – kitoblarni amalga 
oshirish funksiyasi orqali bajariladi va tartibga solinadi. 
Banklarning pul aylanmasini tartibga solish funksiyasi orqali Markaziy bank 
iqtisodiyotdagi tovar massasi va pul massasi o‘rtasidagi o‘zaro muvozanatlikni 
ta’minlaydi. Ma’lumki, ushbu muvozanatning buzilishi iqtisodiyotda inflyasiya 
darjasini ortib ketishi yoki pul taqchilligini vujudga kelishiga olib keladi. SHu bois 
ham Markaziy bank o‘zining pul – kredit instrumentlari orqali pul aylanmasi uchun 
zarur bo‘lgan to‘lov vositasining miqdorini tartibga solib turadi. 
To‘lovni amalga oshirishda vositachilik 
qilishi banklarning
to‘rtinchi funksiyasi 
hisoblanadi. Banklar iqtisodiy munosabatlarga kirishuvchi tomonlar
 
o‘rtasida 
to‘lovlarni amalga oshirish orqali vositachilik ishlarini amalga oshiradi. Banklar 
orqali bank mijozlarining, aholining, davlatning moliyaviy mablag‘lari o‘tadi, bank 
ular o‘rtasida to‘lovlarni amalga oshiruvchi moliyaviy muassasa sifatida vositachilik 
vazifasini amalga oshiradi. Banklar vositachilik funksiyasi orqali nafaqat pullarni bir 
xo‘jalik yurituvchi sub’ektdan ikkinchisiga o‘tkazadi, balki iqtisodiyotdagi moliyaviy 
kapitalni bir tarmoqdan ikkinchisiga o‘tishini nazorat qilib boradi va ushbu 
tarmoqlarning rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etadi. 
Kredit mablag‘larni muomalaga chiqarish banklarning beshinchi funksiyasi 
hisoblanadi.