9-mavzu: asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar hisobi. Reja: Asosiy vositalar hisobining ahamiyati va vazifalari

2. Asosiy vositalarni turkumlash va baholash

Asosiy vositalar bajaradigan vazifasiga ko’ra:

• ishlab chiqarish
• noishlab chiqarish vositalariga bo’linadi

Ishlab chiqarish va xo’jalik faoliyatida asosiy vositalar ob’ektlardan foydalanish darajasiga ko’ra quyidagi guruxdarga bo’linadi:

- foydalanilayotgan;

- zaxirada turgan;

- ishlamayotgan asosiy vositalar.

Asosiy vositalar natural-moddiy tarkibiga ko’ra quyidagi guruxlarga bo’linadi:

-er;

-erni obodonlashtirish bo’yicha kapital sarflar;

-imoratlar;

-inshootlar;

-o’zatuvchi moslamalar;

-mashina va jixozlar;

-transport vositalari;

-asbob-uskunalar;

-ishlab chiqarish inventarlari;

-xo’jalik inventarlari;

-ish xayvonlari va maxsuldor chorva;

-ko’p yillik daraxtlar;

-boshqa asosiy vositalar.

«Asosiy vositalar» nomli 5-son BHMga binoan asosiy vositalar quyidagi baholarda baholanadi:

-Dastlabki qiymat

-Sotish qiymati;

-Tugatish qiymati;

-Qoldik qiymati;

Asosiy vositalar harakatini xujjatlashtirish

Korxonaning asosiy vositalar harakatini hisobga olishda quyidagi shakll foydalaniladi:

AV-1 shakli. Asosiy vositalarni qabul-topshirish dalolatnomasi

AV-2 shakli. Ta’mir qilingan, tiklangan va takomillashtirilgan ob’ekt qabul qilish-topshirish dalolatnomasi.

AV-3 shakli. Asosiy vositalarni hisobdan chiqarish to’g’risida dalolatnoma.

AV-4 shakli. Avtotransport vositalarini hisobdan chiqarish dalolatnomasi.

AV-6 shakli. Asosiy vositalarni hisobga olish inventar kartochkasi.

AV-7 shakli. Asosiy vositalarni hisobga olish bo’yicha inventar kartochk ruyxati.