9-mavzu: asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar hisobi. Reja: Asosiy vositalar hisobining ahamiyati va vazifalari

Ҳуқуқдан воз кечиш бўйича шартнома, ҳисоб-фактура

2.	Номоддий активнинг дастлабки қийматини ҳисобдан чиқариш	3400	9220	0410	Бухгалтерия ҳисоб-китоби
3.	Ҳисобланган амортизацияни ҳисобдан чиқариш	1700	0510	9220	Бухгалтерия ҳисоб-китоби
4.	Патентдан воз кечиш тўғрисидаги шартномани рўйхатдан ўтказиш учун бож ҳисобланди	420	9220	6990	Тўлаш учун ҳисобварақ
5.	Бож тўланди	420	6990	5110	Банк кўчирмаси
6.	Номоддий активни сотишдан фойда акс эттирилади	2880	9220	9320	Бухгалтерия ҳисоб-китоби
7.	Сотилган номоддий актив учун тўланган маблағ келиб тушди	5000	5110	4010	Банк кўчирмаси

Гудвилл1

Ишлаб чиқариш корхонаси бошқа фирмани сотиб олади. Сотиб олиш қиймати 50 млн.сўмни ташкил қилади. Бунда, сотиб олинган фирманинг активлари ҳажми ва мажбуриятлари миқдори бухгалтерия балансига мувофиқ

24 млн. сўмни ташкил қилади, шу жумладан:

- асосий воситалар 18,4 млн. сўм (бундан ишлаб чиқариш асосий воситалари - 16 млн. сўм, ноишлаб чиқариш асосий воситалари 2,4 млн. сўм);

- тугалланмаган қурилиш 2,4 млн. сўм;

- моддий ишлаб чиқариш заҳиралари 1,6 млн. сўм;

- тайёр маҳсулотлар 1,6 млн. сўм.

Корхонани сотиб олишда (хусусийлаштиришда) сотиб олиш баҳоси ва ушбу субъектни ташкил этувчи ва сотиб олувчи корхона томонидан баланс қиймати бўйича кирим қилиниши лозим бўлган активларнинг ҳақиқий баҳоси ўртасида фарқ вужудга келади. Бу фарқ гудвилл (фирма баҳоси, ишчанлик обрўси) деб аталади. У сотиб олувчи корхона ушбу битимдан келажакда иқтисодий наф олишни кўзлаб тўлайдиган нархга қўшимча сифатида қаралади. Корхонанинг ўзи яратган гудвилл актив сифатида акс эттирилмаслиги керак, чунки у корхонани сотиб олиш пайтида харид қилиш нархи билан мазкур корхонани ташкил қилувчи активларнинг ҳақиқий нархи ўртасидаги тафовут сифатида юзага келади

Корхона активлар киримини қуйидаги 0100 “Асосий воситаларни ҳисобга олувчи ҳисобварақлар”, 0810 “Тугалланмаган қурилиш”, 1000 “Материалларни ҳисобга олувчи ҳисобварақлар”, 2800 “Тайёр маҳсулотларни ҳисобга олувчи ҳисобварақлар”, 0480 “Гудвилл” ҳисобварақларда 0890 “Бошқа капитал қўйилмалар” ҳисобварағи кредити билан корреспонденцияда акс эттириши керак:.

Т/р	Хўжалик операцияларининг мазмуни	Сумма, млн. сўм	21-сон БҲМС бўйича ҳисобварақлар корреспонденцияси		Ёзувларни тасдиқловчи ҳужжатлар