9 –Ma`ruza Korrslyasiyalar taxlili. Kirish kagtaliklari korrslyasiyalarini taxlil kilish

9 –Ma`ruza
Korrslyasiyalar taxlili. Kirish kagtaliklari korrslyasiyalarini taxlil kilish.

Reja.
1. Korrslyasiyalar taxlili

2. Kirish kagtaliklari korrslyasiyalarini taxlil kilish.

Korrelyasiya tahlili

Ikkita kirish kattaliklari mustaqil yoki o‘zaro bog‘langan bo‘lishlari mumkin, ya’ni o‘zaro bog‘langan yoki korrelyativ.
Ikkita kirish kattaliklari orasida ma’lum korrelyasiya bo‘lishi mumkin, agar ularni aniqlashda:

• 
  ayna bir o‘lchash asbobi;
  
• 
  yoki bitta etalonda kalibrlangan xar xil nusxadagi o‘lchash vositalar;
  
• 
  ma’lum standart noaniqlikka ega bo‘lgan ma’lumotnoma ma’lumotlari;
  
• 
  va boshqalardan foydalanilsa.
  

Masalan, agar biror kirish kattaligi X_i baholash zarurati tug‘ilganda temperaturaga tuzatma sifatida qandaydir termometrdan olinadi va xuddi shu termometr tuzatmasidan X_j kirish kattaligi bilan xarakterlanuvchi temperatura baholanaëtganda ham foydalaniladi, u holda bu ikkala kirish kattaliklari etarlicha (ancha) korrelyativ bo‘lishi mumkin. Agar ikkita kirish kattaliklari X_i va X_j ma’lum darajada korrelyativ hisoblansa, u holda ular u yoki bu sababga ko‘ra bir - biriga bog‘liq bo‘ladi, demak yig‘indi standart noaniqlikni baholash vaqtida kirish kattaliklari noaniqligi hissasi sifatida ularning kovariatsiyasi hisobga olinishi kerak, u quyidagi formula bilan baholanadi: Korrelyativlik darajasi karrelyasion koeffitsienti yordamida aniqlanadi. Korrelyativlik koeffitsientini baholashda (6.1) tenglamadan foydalaniladi):