9-amaliy mashg’ulot mavzusi: Yaxlit yog’och ustunni hisobi. Yaxlit yog’ochli ustunlar

9-AMALIY MASHG’ULOT MAVZUSI:

Yaxlit yog’och ustunni hisobi.

Yaxlit yog’ochli ustunlar - to’rtqirra brus, qalin taxta, dumaloq yoki qirralari kantlangan kesimli bo’lishi mumkin. Ular tom yopmalarda, ayvonlarda, kichik ishchi maydonlarda, platformalarda, yog’och to’siq devor sinch elementlarida, tarkibli konstruktsiyalarda, elektr uzatish tayanchlarida va aloqa konstruktsiyalarida qo’llaniladi.

Yaxlit yog’och ustunlar ko’ndalang kesimining o’lchamlari maksimal 275 x 275 mm ni, uzunligi esa 6500 mm ni tashkil etadi, ya`ni cheklangan. Ayrim hollarda uzunligi 9000 mm li yog’och ustunlar aloqa chizig’i tayanchlari uchun buyurtma asosida keltiriladi.

5-rasm. yelimlangan yog’och ustunlar: a - o’zgarmas kvadrat kesimli; b - o’zgarmas to’g’ri to’rtburchak kesimli; v - o’zgaruvchan to’g’ri to’rtburchak kesimli.

Tarkibli ustunlar - to’rtqirra bruslarni yoki qalin taxtalarni mix va bolt yordamida biriktirish natijasida hosil qilinadi. Bu turdagi ustunlar yaxlit ustunning yuk ko’tarish qobiliyati kamlik qilgan holatlarda qo’llaniladi. Ularning egilishga moyilligi, yaxlit ustunlarga nisbatan kattadir. Tarkibli ustunning egilishga moyillik koeffitsienti- _kel quyidagicha aniqlanadi:

, (5.40)

bu yerda: -egiluvchanlikni keltirish koeffitsienti; K_s- birikmani moyillik koeffitsienti va u boltli birikmalarda dh₁ nisbatga bog’liqdir (d - bolt diametri, h₁ -to’rtqirra yog’och qalinligi, d  h₁  1 7  K_s 0,2 d² , d  h₁1 7  K_s1,5 h₁^. d); n_chok- choklar soni; n_bolt- 1 metrdagi bog’lovchilar soni; l-ustun uzunligi; qlG’i (bu yerda iq); - bitta yaxlit ustunni egiluvchanligi.

Mixli birikmalarda K_s 0,1^. d²; ikkita to’rtqirra yog’ochdan tayyorlangan ustun uchun n_chok 1 ga teng (qirqimsiz); qistirmali ikkita to’rtqirra yog’ochdan tayyorlangan ustun uchun n_chok2 ga teng (qirqimsiz).

Ustivorlik koeffitsienti - _u ni _keldan foydalangan holdaquyidagi formulalardan aniqlanadi:

_u 3000 ² yoki _u 1 - 0,8 ( 100)² ; [] 120 , (5.41)

[] - tarkibli ustun uchun ruxsat etilgan chegaraviy egiluvchanlik.

Bu turdagi ustunlarning ko’ndalang kesimlari quyidagicha topiladi:

h_t.ql(0,29 ^._kel) , (5.42).